Deniz hamamları, dört tarafı kapalı ve deniz üzerine kurulu ahşap yapılardır. Umumi ve hususi olmak üzere iki çeşit deniz hamamı vardır. Umumi deniz hamamları, mevsimlik kurulan halka açık işletmelerdir. Hususi deniz hamamları ise yalıların önünde bulunan yalı sahiplerine mahsus yapılardır. Umumi deniz hamamları, hususi deniz hamamlarına göre daha özensiz ve salaş yapılardır. Hususi deniz hamamları ise umumi hamamların aksine yalıların önünde zarif ve estetik bir görünüme sahiptirler. Osmanlı toplumunun denize girme alışkanlığını bu mekânlarda kazandığı düşünülmektedir. Bu yüzden deniz hamamları için plajların öncüsü denilebilir. Elinizdeki bu eser günümüzde varlığı kaybolmuş bu ilginç mekânları her yönüyle tanıtma amacı taşımaktadır. Bununla birlikte eser, Osmanlı toplumunun sosyal yaşantısından bir kesiti yansıtması bakımından literatüre önemli bir katkıda bulunacaktır.
Künye
Kitabın Adı: |
Deniz Hamamları |
Yazan: |
|
Dizi Adı: |
Tarih: 483 |
Yayın Yılı: |
2023 |
Sayfa: |
215 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo |
Kapak: |
Cevdet Mehmet Kösemen |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
9786258472677 |
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR ........................................................................................ 11
TAKDİM .................................................................................................... 13
GİRİŞ ........................................................................................................... 15
Osmanlılar İçin Deniz .............................................................................. 15
Eski Türkler İçin Deniz ........................................................................... 18
Müslümanlar İçin Deniz .......................................................................... 19
Avrupalılar İçin Deniz ............................................................................. 20
Yeni Dünya İçin Deniz ............................................................................ 22
Genel Olarak ............................................................................................. 23
DENİZ HAMAMLARININ ORTAYA ÇIKIŞI
VE İŞLEYİŞİ ............................................... 25
Denize Giren İlk Osmanlılar: Deniz Hamamlarının
Ortaya Çıkmasıyla İlgili Bazı Rivayetler ....................................... 26
Deniz Hamamlarının Kullanım Amacı ................................................. 32
Karpuz Kabuğu Denize Düşünce:
Osmanlıların Denize Girme Mevsimi ............................................. 36
Deniz Hamamlarının İdaresi .................................................................. 40
1862 Tarihli Deniz Hamamı Nizamnamesi .......................................... 41
1870 Tarihli Deniz Hamamı Nizamnamesi .......................................... 43
1875 Tarihli Deniz Hamamı Nizamnamesi
(16 Safer Nizamnamesi) .................................................................... 45
1913 Tarihli Deniz Hamamı Nizamnamesi .......................................... 49
Deniz Hamamlarının Mimari Özellikleri:
Hususi ve Umumi Deniz Hamamları .............................................. 53
HususiDeniz Hamamları ........................................................................ 55
Umumi Deniz Hamamları ....................................................................... 65
Deniz Hamamlarının Bakım ve Onarımı ............................................. 68
Deniz Donundan Mayoya:
Deniz Hamamlarında Kullanılan Giysiler ..................................... 70
Deniz Hamamlarında Yaşanan Bazı Olaylar-Sıkıntılar ................... 76
Deniz Hamamları ile İlgili Neşredilen Eserler .................................... 87
Deniz Hamamı Risalesi ............................................................................ 87
Deniz Hamamları (Kimler Girebilir) .................................................... 88
Deniz Hamamları (Envâi, Menâfii), Denize Kimler Girebilir? ....... 89
Deniz Banyoları ......................................................................................... 90
Hamamlar, Deniz Hamamları ve Denizde Banyo .............................. 90
OSMANLI TOPRAKLARINDA KURULAN
DENİZ HAMAMLARI ................................... 93
İstanbul'da Kurulan Deniz Hamamları ............................................... 94
Haliç'te Kurulan Deniz Hamamları ...................................................... 96
Kumkapı'da Kurulan Deniz Hamamları ............................................. 98
Büyükdere'de Kurulan Deniz Hamamları ........................................ 100
Salıpazarı'nda Kurulan Deniz Hamamları ....................................... 101
Bebek'te Kurulan Deniz Hamamları .................................................. 103
Kadıköy'de Kurulan Deniz Hamamları ............................................. 103
Bakırköy'de Kurulan Deniz Hamamları ........................................... 109
Büyükada ve Diğer Adalarda Kurulan Deniz Hamamları ............. 110
Üsküdar'da Kurulan Deniz Hamamları ............................................ 112
İzmir'de Kurulan Deniz Hamamları .................................................. 114
Alsancak'ta Kurulan Deniz Hamamları ............................................ 118
Karşıyaka'da Kurulan Deniz Hamamları ......................................... 119
Mersinli'de Kurulan Deniz Hamamları ............................................. 120
Karantina'da Kurulan Deniz Hamamları ......................................... 120
Diğer Semtlerde Kurulan Deniz Hamamları .................................... 121
Çanakkale'de Kurulan Deniz Hamamları ......................................... 122
Antalya'da Kurulan Deniz Hamamları .............................................. 124
Mermerli Deniz Hamamı ...................................................................... 126
Adalar Plajı'nda Bulunan Doğal Deniz Hamamı ............................. 128
Samsun'da Kurulan Deniz Hamamları .............................................. 129
Yalova Kaplıcaları ve Deniz Hamamları ........................................... 135
Diğer Osmanlı Vilayetlerinde Kurulan Deniz Hamamları ............. 137
OSMANLI TOPLUMUNDA
DENİZ KÜLTÜRÜNÜN GELİŞİMİ VE
DENİZ HAMAMLARININ YERİ ...................... 141
Ticari Bir Mekân Olarak Deniz Hamamları .................................... 141
Rumeli Demiryolları Şirketi'ne Ait Deniz Hamamları ................... 147
İttifak-ı Alyans Osmanlı Anonim Şirketi'ne Ait Deniz Hamamları 148
Ayastefanos Deniz Hamamları Şirketi'ne Ait Deniz Hamamları .. 148
Büyükada (Prinkipo) Yat Kulübü Osmanlı Anonim Şirketi'ne Ait
Deniz Hamamları ............................................................................. 149
Bir Eğlence Mekânı Olarak Deniz Hamamları ................................ 149
Bir Tedavi Mekânı Olarak Deniz Hamamları .................................. 153
Edebi Eserlerde ve Sanat Ürünlerinde
Mekânsal Bir Kurgu Olarak Deniz Hamamları ........................ 160
Edebi Eserlerde Deniz Hamamlarının İşlenişi .................................. 160
Sanat Eserlerinde Deniz Hamamlarının İşlenişi .............................. 167
DENİZ HAMAMLARININ KAPANMASI VE
PLAJLARA GEÇİŞ SÜRECİ .......................... 177
KISA BİR DEĞERLENDİRME ............................................................. 187
KAYNAKLAR ......................................................................................... 193
DİZİN ........................................................................................................ 203
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR ........................................................................................ 11
TAKDİM .................................................................................................... 13
GİRİŞ ........................................................................................................... 15
Osmanlılar İçin Deniz .............................................................................. 15
Eski Türkler İçin Deniz ........................................................................... 18
Müslümanlar İçin Deniz .......................................................................... 19
Avrupalılar İçin Deniz ............................................................................. 20
Yeni Dünya İçin Deniz ............................................................................ 22
Genel Olarak ............................................................................................. 23
DENİZ HAMAMLARININ ORTAYA ÇIKIŞI
VE İŞLEYİŞİ ............................................... 25
Denize Giren İlk Osmanlılar: Deniz Hamamlarının
Ortaya Çıkmasıyla İlgili Bazı Rivayetler ....................................... 26
Deniz Hamamlarının Kullanım Amacı ................................................. 32
Karpuz Kabuğu Denize Düşünce:
Osmanlıların Denize Girme Mevsimi ............................................. 36
Deniz Hamamlarının İdaresi .................................................................. 40
1862 Tarihli Deniz Hamamı Nizamnamesi .......................................... 41
1870 Tarihli Deniz Hamamı Nizamnamesi .......................................... 43
1875 Tarihli Deniz Hamamı Nizamnamesi
(16 Safer Nizamnamesi) .................................................................... 45
1913 Tarihli Deniz Hamamı Nizamnamesi .......................................... 49
Deniz Hamamlarının Mimari Özellikleri:
Hususi ve Umumi Deniz Hamamları .............................................. 53
HususiDeniz Hamamları ........................................................................ 55
Umumi Deniz Hamamları ....................................................................... 65
Deniz Hamamlarının Bakım ve Onarımı ............................................. 68
Deniz Donundan Mayoya:
Deniz Hamamlarında Kullanılan Giysiler ..................................... 70
Deniz Hamamlarında Yaşanan Bazı Olaylar-Sıkıntılar ................... 76
Deniz Hamamları ile İlgili Neşredilen Eserler .................................... 87
Deniz Hamamı Risalesi ............................................................................ 87
Deniz Hamamları (Kimler Girebilir) .................................................... 88
Deniz Hamamları (Envâi, Menâfii), Denize Kimler Girebilir? ....... 89
Deniz Banyoları ......................................................................................... 90
Hamamlar, Deniz Hamamları ve Denizde Banyo .............................. 90
OSMANLI TOPRAKLARINDA KURULAN
DENİZ HAMAMLARI ................................... 93
İstanbul'da Kurulan Deniz Hamamları ............................................... 94
Haliç'te Kurulan Deniz Hamamları ...................................................... 96
Kumkapı'da Kurulan Deniz Hamamları ............................................. 98
Büyükdere'de Kurulan Deniz Hamamları ........................................ 100
Salıpazarı'nda Kurulan Deniz Hamamları ....................................... 101
Bebek'te Kurulan Deniz Hamamları .................................................. 103
Kadıköy'de Kurulan Deniz Hamamları ............................................. 103
Bakırköy'de Kurulan Deniz Hamamları ........................................... 109
Büyükada ve Diğer Adalarda Kurulan Deniz Hamamları ............. 110
Üsküdar'da Kurulan Deniz Hamamları ............................................ 112
İzmir'de Kurulan Deniz Hamamları .................................................. 114
Alsancak'ta Kurulan Deniz Hamamları ............................................ 118
Karşıyaka'da Kurulan Deniz Hamamları ......................................... 119
Mersinli'de Kurulan Deniz Hamamları ............................................. 120
Karantina'da Kurulan Deniz Hamamları ......................................... 120
Diğer Semtlerde Kurulan Deniz Hamamları .................................... 121
Çanakkale'de Kurulan Deniz Hamamları ......................................... 122
Antalya'da Kurulan Deniz Hamamları .............................................. 124
Mermerli Deniz Hamamı ...................................................................... 126
Adalar Plajı'nda Bulunan Doğal Deniz Hamamı ............................. 128
Samsun'da Kurulan Deniz Hamamları .............................................. 129
Yalova Kaplıcaları ve Deniz Hamamları ........................................... 135
Diğer Osmanlı Vilayetlerinde Kurulan Deniz Hamamları ............. 137
OSMANLI TOPLUMUNDA
DENİZ KÜLTÜRÜNÜN GELİŞİMİ VE
DENİZ HAMAMLARININ YERİ ...................... 141
Ticari Bir Mekân Olarak Deniz Hamamları .................................... 141
Rumeli Demiryolları Şirketi'ne Ait Deniz Hamamları ................... 147
İttifak-ı Alyans Osmanlı Anonim Şirketi'ne Ait Deniz Hamamları 148
Ayastefanos Deniz Hamamları Şirketi'ne Ait Deniz Hamamları .. 148
Büyükada (Prinkipo) Yat Kulübü Osmanlı Anonim Şirketi'ne Ait
Deniz Hamamları ............................................................................. 149
Bir Eğlence Mekânı Olarak Deniz Hamamları ................................ 149
Bir Tedavi Mekânı Olarak Deniz Hamamları .................................. 153
Edebi Eserlerde ve Sanat Ürünlerinde
Mekânsal Bir Kurgu Olarak Deniz Hamamları ........................ 160
Edebi Eserlerde Deniz Hamamlarının İşlenişi .................................. 160
Sanat Eserlerinde Deniz Hamamlarının İşlenişi .............................. 167
DENİZ HAMAMLARININ KAPANMASI VE
PLAJLARA GEÇİŞ SÜRECİ .......................... 177
KISA BİR DEĞERLENDİRME ............................................................. 187
KAYNAKLAR ......................................................................................... 193
DİZİN ........................................................................................................ 203