Bu eserde 16 -19. yüzyıllar arası dönemde Şelve Sancağı olarak isimlendirilen Tutak ve Hamur kazalarının tarihi irdelenmektedir. Alanında uzman araştırmacılar, bu çalışmada Eskiçağ’dan günümüze değin Kafkasya ve İran coğrafyasını Anadolu’ya bağlayan, Doğu Anadolu’daki önemli kavşak noktalarından olan bu iki kazanın tarihi gelişmelerini analiz etmektedir. Kronolojik bir sıralamaya göre düzenlenen kitapta, sırası ile Eskiçağ ve Ortaçağ dönemlerinden kalan eserlerin ve arkeolojik buluntuların analizi yapılmakta, bu dönemlerdeki sınırlı da olsa Tutak ve Hamur hakkında tarihi bilgiler verilmektedir. Çalışmada 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı idaresinde Şelve sancağı olarak karşımıza çıkan Tutak-Hamur bölgesinin idari statüsü, vergi düzeni ve sosyo-ekonomik yapısı hakkında bilgiler paylaşılmaktadır. Yakınçağ döneminde merkezileşen idari sistemin bu iki kazaya yansımalarının eğitim ve aşiretler üzerindeki etkisi değerlendirilmektedir. Cumhuriyet döneminde bölge nüfusu ve siyasetinde bazı eşrafın siyasete eklemlenme biçimine değinilmekte ve Hamur kazasındaki idare-nüfus ile ilgili yaşanan değişimlerden bahsedilmektedir. Bu iki kazanın tarihi coğrafyasına dair verilen bilgiler ile coğrafyanın toplumsal yaşam üzerindeki etkisi irdelenmektedir. Ayrıca 16. yüzyılın son çeyreğinde Şelve sancağının idari alt birimi olan Ağrı’nın (Karakilise) geçmişten günümüze değin yaşanan kentleşme süreci izah edilmektedir.
Künye
Kitabın Adı: |
Eski Çağ’dan Günümüze Tutak ve Hamur(Şelve) |
Yazan: |
Hakan Kaya / Erdal Çiftçi |
Dizi Adı: |
Tarih: 467 |
Yayın Yılı: |
2022 |
Sayfa: |
435 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo 70 gr. |
Kapak: |
Cevdet Mehmet Kösemen |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
978-625-8472-47-9 |
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar ................................................................................................................. 7
Önsöz ..................................................................................................................................... 9
Eskiçağ'da Tutak / İnan YÜKSEL ...................................................................... 17
Ortaçağ Hamur-Tutak (Şelve) Tarihi ve
Taşınmaz Kültür Varlıkları / Yusuf ÇETİN ............................................ 37
16- 17. Yüzyıllarda Şelve Sancağının
Sosyo-Ekonomik ve İdari Yapısı / Hakan KAYA ................................. 89
Şelve Sancağında Cizye Tahsili Meselesi
(16. Yüzyılın Sonlarından
18. Yüzyılın İlk Yarısına) / Mehmet Emin TÜRKLÜ ........................ 127
Şelve Sancağı'nın İdari Yapısı (1700-1840) / Talat KARATAŞ ...... 147
Tutak Kazası Rüşdiyesi ve İptidai Mekteplerinde
Modern Eğitim (1884-1912) / Erdal ÇİFTÇİ .......................................... 173
19. Yüzyılın İkinci Yarısında Tutak Kazasında Toplumsal Çalkantılar:
Aşiretlerin Taht-ı Nizama Alınmasına Yönelik
Girişimler ve Sened-i Umumi / Hayrettin PULAT .............................. 199
Hudud-ı Serhadde Hamidiye Alaylarındaki İlk Aşiretler:
Spîkan-Zîlan / Mehmet Rêzan EKİNCİ ..................................................... 227
Bir Cumhuriyet Şehri Olan Ağrı'nın
Kentleşme Süreci / Yakup KARATAŞ ...................................................... 281
Hamur ve Tutak İlçelerinin (Şelve)
Tarihi Coğrafyası / Faruk KAYA ................................................................. 323
Cumhuriyet Döneminde Nahiyeden İlçe Olmasına Kadar
Geçen Sürede Hamur'da İdari Alanda Yapılan
Düzenlemeler ve Nüfus Hareketleri (1923-1958) / Bilal TUNÇ . 357
Aşiret- Siyaset Bağlamında:
Sepki Aşireti ve Halis Öztürk / Harun AYDIN .................................... 393
YAZARLAR ..................................................................................................................... 417
DİZİN ................................................................................................................................... 423
Hakan Kaya / Erdal Çiftçi