27 Mayıs 1960 tarihi, cumhuriyet modernleşmesinin de krizlerinden bir tanesi ve Türk siyasetinin şekillenmesinde hatırı sayılır
paya sahip olan bir kırılma noktasıdır. Bu kitapta, radikal konumu da dahil olmak üzere, Türk sağının 1960-1980 yılları arasında, darbe
karşısındaki tutumu ele alınmıştır. 27 Mayıs darbesi en çok, 1950’lerde Türk sağının çatı partisi olan DP’yi ve onun destekçilerini mağdur
etmiştir. Kitapta, söz konusu mağduriyetlerin, Türk sağının; partiler, siyasi seçkinler, aydınlar türünden destekçileri tarafından propaganda
amacıyla kullanılıp kullanılmadığı da ele alınacak, böylece sağın konuyla ilgili tutarlılığı da test edilecektir. Çoğunlukla birinci elden kaynakların
kullanıldığı bu çalışmada, söz konusu tutarlılığı ölçmek için şu önermelerden de hareket edilmiştir; 1960-1980 arasında radikal sağın görüşleri 27
Mayıs ya da herhangi bir darbe örneğinde birbirine yaklaşmıştır. Ilımlı sağın görüşleriyse, liberal demokratik kalıplar içinde -istisnaları olsa dakalmıştır. Bu nedenle, Türk sağı siyasi bir çizgi üzerinden düşünülürse, DP/AP çizgisine -merkez sağa- yaklaştıkça sağın darbe karşıtlığı artmış,
DP/AP çizgisinden uzaklaştıkça -radikalleşme arttıkça- karşıtlık azalmıştır. Sağın konu hakkındaki düşüncelerinin ortak bir metin üzerinde
görülmesiyle, literatüre bir katkı sunulması amaçlanmıştır.
Künye
Kitabın Adı: |
27 Mayıs Darbesi ve Türk Sağı (1960-1980) |
Yazan: |
|
Dizi Adı: |
Tarih: 457 |
Yayın Yılı: |
2022 |
Sayfa: |
633 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo 70 gr. |
Kapak: |
Cevdet Mehmet Kösemen |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
978-625-8472-37-0 |
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR LİSTESİ 11
ÖNSÖZ 13
GİRİŞ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVE
A. Tarihsel Arka Plan 29
1. 27 Mayıs Darbesi Süreci 29
2. MBK ve Cemal Gürsel Hükümetleri'nin Kurulması 32
3. Süreçte Yaşanan Tasfiyeler 35
a. Emekli Subaylar Olayı 35
b. 147'ler Olayı 37
c. 14'ler Olayı 39
4. Kurucu Meclis'in Oluşturulması 42
5. 1961 Anayasası'nın Kabulü ve Sonrasındaki
Hukuki Düzenlemeler 44
6. Yassıada Meselesi 47
7. DP'lilerin İdamı 49
B. Asker-Sivil İlişkileri 51
1. Pretoryenizm ve Pretoryen Orduların Sınıflandırılması 52
2. Askeri Müdahalelerin Dinamikleri 57
3. Asker-Sivil İlişkileri'nin İdeolojik Boyutu 60
a. Askeri Bürokrasi 61
b. Sivil Siyasi Aktörler 66
C. Türk Sağı 76
1. Merkez Sağ 84
a. Demokrat Parti Çizgisi 87
2. Merkez Sağ'da Bölünmeler 93
a. İslamcılık 96
(1). İslamcılık Düşüncesi'nin Gelişimi 96
(2). 1960 Sonrası İslamcı Akımlar 100
i. İslamcı Akımın Siyasal Parti Örgütlenmesi:
Milli Görüş 100
ii. İslamcı Akımın Farklı Boyutları:
Dinî Sosyal ve Bağımsız Gruplar 103
b. Milliyetçilik 108
(1). Milliyetçilik Düşüncesi'nin Gelişimi 108
(2). 1960 Sonrası Milliyetçi Akımlar 114
i. Komitecilikten Ülkücü Harekete:
Alparslan Türkeş Çizgisi 114
ii. Türkçüler 120
iii. Alparslan Türkeş Çizgisi ve Türkçülerin
Fikren Ayrışması 123
iv. Anadolucular 127
v. Anadolucular ve Türkçülerin Fikren Ayrışması 129
D. Türk Sağında Ordu İmgesi 130
İKİNCİ BÖLÜM
DEMOKRAT PARTİ ÇİZGİSİ'NİN
27 MAYIS ALGISI
A. DP Çizgisi ve 27 Mayıs İmgesi 139
1. 27 Mayıs'ı Adlandırmak 142
a. İkinci Cumhuriyet Adlandırması 151
B. Açık Baskı Dönemi ve Denge Arayışı 155
1. Ali Fuat Başgil ve Cumhurbaşkanı Adaylığı 161
2. 27 Mayıs Sonrası Siyasi Düzenin Hukuki Zemini 167
a. Kurucu Meclis'e Yönelik Eleştiriler 168
b. 1961 Anayasası 172
c. Anayasa ve Hürriyet Bayramı 191
d. Daimi Senatörlük 196
e. Tedbirler Kanunu 207
C. 27 Mayıs'ın İdeolojik Aygıtları ve Propaganda Boyutu 218
1. Anayasa Referandumu 221
2. Devrim Şehitleri Meselesi 227
3. Eğitim Meselesi 233
D. Yassıada Süreci 240
1. Sanıklara Yönelik Olumsuz Davranışlar 240
2. Yargılamalar 247
a. İdamlar 258
E. DP'liler ve Af Konusu 281
1. Kısmi Af 282
2. Siyasi Hakların İadesi 287
F. DP'lileri Anma ve Anımsatma 303
G. Ordu'yu 27 Mayıs Darbesi'nden Ayrıştırma Çabası 309
1. 12 Mart'taki 27 Mayıs 314
H. DP Çizgisi ve OYAK 327
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İSLAMCI VE MİLLİYETÇİ AKIMLARIN
27 MAYIS ALGISI
A. İslamcı Akımların 27 Mayıs Algısı 337
1. 27 Mayıs ve Sonrasında İslamcı Kesimler 337
a. Askeri Müdahaleye Gidiş Süreci'nin Değerlendirilmesi 338
b. 27 Mayıs ile İlgili Görüşler 343
(1). Dinî Sosyal Gruplara Bir Örnek: Nurcular 383
(2). "Kendi İçinde" Bağımsız Bir Grup Örneği:
Milli Türk Talebe Birliği 397
(3). İslamcı Kesimlerde Ordu'yu
27 Mayıs'tan Ayrıştırma Çabası 408
c. Cemal Gürsel Hükümetleri ve İslamcı Hareket 412
d. 163. Madde ve Diğer Hukuksal Engeller 421
e. Adnan Menderes ve Celal Bayar Değerlendirmeleri 426
B. Milliyetçi Akımların 27 Mayıs Algısı 444
1. Alparslan Türkeş Çizgisi ve 27 Mayıs 444
a. Askeri Müdahale Öncesi 445
b. 27 Mayıs Süreci ve İlk Tepkiler 451
c. 27 Mayıs Karşıtı Konumlanma 460
(1). 14'ler Meselesine Yaklaşım 473
(2). DP'lilerle İlgili Fikirler 483
(3). Milliyetçiliğin 1961 Anayasası'nda Yer Alması ile İlgili
Talepler 492
2. Türkçüler ve 27 Mayıs 499
3. Anadolucular ve 27 Mayıs 529
SONUÇ 537
EKLER 551
EKAYNAKÇA 563
DİZİN 617
