Eğitim kavramı, tarih boyunca toplumların ideolojik, sosyolojik ve kültürel bakımdan inşasında oldukça önemli bir rolü üstlenmiştir. Bu kavram her dönemde farklı politikalar çerçevesinde şekillenmiş, toplumun ihtiyaçları doğrultusunda çeşitli değişim ve dönüşüm süreçleri yaşamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda XVIII. yüzyılın sonlarında başlayan modernleşme faaliyetleri, 3 Kasım 1839’da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile yeni bir ivme kazanmıştır. Bu doğrultuda Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesi yalnızca bir dönemi adlandırmak için kullanılmayacak kadar mühim bir hadisedir. Osmanlı eğitim sistemi içerisinde ilköğretim kurumlarının üzerinde bir eğitim kademesinin bulunmaması ve yükseköğretime geçiş sürecinde eğitim bakımından yetersiz kalınması, çeşitli hiyerarşik düzenlemelere duyulan ihtiyacı beraberinde getirmiştir. Bu doğrultuda elinizdeki eserin odak noktasını meydana getiren sultanîlerin açılışı ile birlikte imparatorluk nezdinde yalnızca ortaöğretim kademesinin kurulması sağlanmamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun maarif modernizasyon çabalarının mühim bir göstergesi olarak kurulan Sultanîler, Osmanlı topraklarında yaşayan farklı din ve cemaat mensubu vatandaşların yararlanabileceği modern bir ortaöğretim kurumu olarak Tanzimat devri eğitim politikalarının ışığında fiiliyata geçmiştir.
Künye
Kitabın Adı: |
Osmanlı Modernleşme Sürecinde Eğitim Yapısında Değişim ve Dönüşüm: Sultanîler |
Yazan: |
Tuğçem Tirfil |
Dizi Adı: |
Tarih: 455 |
Yayın Yılı: |
2022 |
Sayfa: |
290 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo 70 gr. |
Kapak: |
Cevdet Mehmet Kösemen |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
978-625-8472-34-9 |
İÇİNDEKİLER
TABLOLAR ........................................................................................................................... 7
KISALTMALAR ................................................................................................................ 9
ÖNSÖZ ................................................................................................................................... 11
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 15
1. BÖLÜM
MODERNLEŞME DÖNEMİ ÖNCESİ
OSMANLI EĞİTİM MÜESSESELERİ IŞIĞINDA
....... TANZİMAT'A GİDEN SÜREÇ 33
1.1. Klasik Dönem Osmanlı Eğitim Kurumları ........................................... 34
1.1.1. Medreseler ..................................................................................................... 35
1.1.2. Sıbyân Mektepleri ...................................................................................... 41
1.1.3. Enderun Mektebi ........................................................................................ 44
1.2. Eğitimde Modernleşmenin İlk Basamağı (1773-1839) ..................... 48
1.2.1. Eğitimde Modernleşmenin Ana Hatları .......................................... 50
1.2.2. Tanzimat Dönemi Öncesi Eğitimde Modernleşmenin
lk Adımları ...................................................................................................... 56
1.2.3. .................... Tanzimat Dönemi Öncesinde Kurulan Batı Tarzındaki
İlk Eğitim Kurumlarına Genel Bakış .................................................. 60
1.3. Modernleşme Penceresinden Eğitimde Yeni Bir Dönem:
Tanzimat Dönemi Eğitim Sistemi ............................................................... 79
1.3.1. Tanzimat Fermanı'nın İlanı ve Osmanlı Eğitim Yapısının
Yeniden Teşekkülü: 1839-1868 .............................................................. 81
1.3.2. 1869 Maârif-i Umûmiye Nizâmnâmesi ile
Modernleşme Döneminde Eğitimin Yeniden Yapılanma Süreci 95
2. BÖLÜM
TANZİMAT DÖNEMİ'NDE BİR MODERNLEŞME RÜYASI:
........................................... SULTANÎLER 109
2.1. Sultanîlerin Açılış Amaçları .......................................................................... 111
2.2. Mekteb-i Sultanî (Lycée Impériale Ottoman de Galata-Serai) 115
2.2.1. Mekteb-i Sultanî Öncesi Döneme Genel Bakış ........................... 118
2.2.1.1. Galatasaray-ı Enderun Mektebi Dönemi ................... 119
2.2.1.2.Galatasaray-ı Tıp Mektebi Dönemi ............................... 122
2.2.2. Mekteb-i Sultanî'nin İlk Yılları ........................................................... 126
2.2.2.1. Mekteb-i Sultanî'nin Kuruluşu ve Nizâmnamesi .. 128
2.2.2.2. Mekteb-i Sultanî'nin Açılışında Etkili Olan
Faktörler ........................................................................................ 134
2.2.2.3.Mekteb-i Sultanî'nin Açılışına Gösterilen Tepkiler . 138
2.2.2.4.Mekteb-i Sultanî'nin İlk Yıllarına Genel Bakış .... 143
2.2.2.5. Mekteb-i Sultanî'de Mükâfat ve Disiplin Anlayışı 149
2.2.3. Mekteb-i Sultanî'de Eğitim-Öğretimin İçeriği .............................. 158
2.2.3.1. Mekteb-i Sultanî'nin Bölümleri ve Ders Müfredatı . 159
2.2.3.2.Sınav Sistemi ............................................................................. 168
2.2.3.3. Öğretim ve İdarî Kadro Bakımından
Mekteb-i Sultanî ........................................................................ 175
2.3. Mekteb-i Sultanî Haricinde Açılan Diğer Sultanîler .................... 181
2.3.1. II. Abdülhamid Devri Eğitim Politikaları ..................................... 182
2.3.2. Vilayet Sultanîleri ..................................................................................... 192
2.3.3. İnâs Sultanîleri ........................................................................................... 206
2.3.3.1.İstanbul Bezmiâlem İnâs Sultanîsi ................................ 221
2.3.3.2.Kandilli (Adile Sultan) İnâs Sultanîsi .......................... 225
2.3.3.3.Çamlıca (Acıbadem) İnâs Sultanîsi .............................. 230
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ .......................................................................... 235
EKLER ................................................................................................................................. 241
KAYNAKÇA .................................................................................................................... 253
DİZİN .................................................................................................................................... 281
Tuğçem Tirfil
