Deniz ulaştırması eski çağlardan bu yana önemli bir iktisadi faaliyet alanını oluşturmaktadır. Bu kitap da bu iktisadi faaliyet alanının geliştirilmesi amacına yönelik temeli 1844 yılında kurulan Hazine-i Hassa Vapurları İdaresi’ne dayanan Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı’nı konu edinmiştir. Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı; Demokrat Parti döneminde milli iktisat, milli savunma, sosyal zorunluluk bakımından gerekli olduğu ve deniz ulaştırma sektörünü kalkındırmak düşüncesiyle 1951 yılında 5842 sayılı kanunla kurulmuş, 1952 yılında faaliyetlerine başlamış ve 1983 yılında ise tasfiye edilmiştir. Dolayısıyla faaliyet süresi Demokrat Parti dönemi, planlı dönem ve piyasa ekonomisine geçiş dönemi olmak üzere Türkiye iktisat tarihinin üç özel dönemini kapsamıştır. Kitap, incelenen bu dönemlerin siyasi ve iktisadi gerçeklikleri paralelinde Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı’nın deniz ulaştırması alanındaki faaliyetlerini ve bu alana katkılarını incelemektedir.
Künye
Kitabın Adı: |
Denizcilik Sektöründe Bir Kamu İktisadi Teşebbüsü: Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı (1952-1983) |
Yazan: |
|
Dizi Adı: |
Tarih: 451 |
Yayın Yılı: |
2022 |
Sayfa: |
478 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo 70 gr. |
Kapak: |
Cevdet Mehmet Kösemen |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
978-625-8472-31-8 |
İÇİNDEKİLER
ŞEKİLLER LİSTESİ .................................................................................. 11
TABLOLAR LİSTESİ ............................................................................... 16
KISALTMALAR ........................................................................................ 17
ÖNSÖZ ........................................................................................................ 19
GİRİŞ ........................................................................................................... 21
1.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN
DENİZCİLİK GEÇMİŞİ
1.1. Sanayi Devrimi Çağında Osmanlı Denizciliği .............................. 25
1.1.1. Bahriyede Reform, Modernleşme ve Teknoloji Transferi .... 25
1.1.2. Ticari Denizcilikte Atılan Adımlar .......................................... 31
1.1.3. Devletin Armatörlük Girişimi ve
Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi .................................................. 36
1.2. Erken Cumhuriyet Döneminde Denizcilik Sektörü .................... 43
1.3. Bölüm Özeti ........................................................................................ 56
2.
DENİZCİLİK BANKASI TÜRK ANONİM ORTAKLIĞI'NIN
KURULUŞU VE DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ'NDEKİ
FAALİYETLERİ
(1952-1960)
2.1. Demokrat Parti'nin Ekonomi ve Ulaştırma Politikası ................ 59
2.2. Denizcilik Bankası TAO'nun Kuruluşu ........................................ 68
2.2.1. Dünyada Deniz Ulaştırması İle İlgili
Kamu İktisadi Teşebbüsü Örnekleri ........................................... 68
2.2.2. Dünyada Deniz Ulaştırmasını Finanse Eden
Kurum ve Sistem Örnekleri ......................................................... 71
2.2.3. Denizcilik Bankası TAO'nun Kuruluşu ...................................... 73
2.2.4. Denizcilik Bankası TAO'da Yönetim ve Organizasyon ............. 77
2.2.5. Denizcilik Bankası TAO'nun Faaliyete Geçmesi ....................... 78
2.2.5.1. Bankacılık ve Finansman Hizmetleri .......................... 82
2.2.5.2. Ulaştırma Hizmetleri ...................................................... 88
2.2.5.2.1. Denizyolları İşletmesi .................................... 88
2.2.5.2.1.1. Denizcilik Bankası Deniz Nakliyatı
T.A.Ş.'nin Kuruluşu ..................................... 99
2.2.5.2.2. İstanbul Şehir Hatları İşletmesi .................. 103
2.2.5.2.3. İzmir Körfez Hatları ................................... 108
2.2.5.2.4. Van Gölü İşletmesi ...................................... 110
2.2.5.3. Liman Hizmetleri ......................................................... 113
2.2.5.3.1. İstanbul Liman İşletmesi ............................. 113
2.2.5.3.2. İzmir Liman İşletmesi .................................. 118
2.2.5.3.3. Trabzon Liman İşletmesi ............................. 121
2.2.5.4. Tersanecilik Faaliyetleri ............................................ 127
2.2.5.5 Denizde Güvenlik Hizmetleri ...................................... 139
2.2.5.5.1. Kıyı Emniyeti İşletmesi ............................... 139
2.2.5.5.2. Gemi Kurtarma İşletmesi ............................ 141
2.2.5.6. Personel Politikası ....................................................... 143
2.2.5.7. Teknoloji Kullanımı ve Tercihi .................................. 148
2.2.5.8. Reklam, Tanıtım ve İş Birliği Politikası .................... 151
2.3. Bölüm Özeti ...................................................................................... 153
3.
PLANLI DÖNEMDE
DENİZCİLİK BANKASI TAO
3.1. Planlı Dönemin Ekonomi ve Ulaştırma Politikası ..................... 157
3.2. Bankacılık ve Finansman Hizmetleri .......................................... 163
3.3. Ulaştırma Hizmetleri ...................................................................... 171
3.3.1. Denizyolları İşletmesi ............................................................ 171
3.3.2. İstanbul Şehir Hatları İşletmesi ........................................... 181
3.3.3. İzmir Körfez Hatları .............................................................. 188
3.3.4. Van Gölü İşletmesi ................................................................ 191
3.4. Liman Hizmetleri ............................................................................ 195
3.4.1. İstanbul Liman İşletmesi ....................................................... 195
3.4.2. İzmir Liman İşletmesi ............................................................ 202
3.4.3. Trabzon Liman İşletmesi ....................................................... 207
3.4.4. Giresun Liman İşletmesi ....................................................... 213
3.4.5. Antalya Liman İşletmesi ........................................................ 217
3.5. Tersanecilik Faaliyetleri ................................................................ 220
3.6. Denizde Güvenlik Hizmetleri ........................................................ 249
3.6.1. Kıyı Emniyeti İşletmesi .......................................................... 249
3.6.2. Gemi Kurtarma İşletmesi ...................................................... 255
3.8. Teknoloji Kullanımı ve Tercihi .................................................... 265
3.9. Reklam, Tanıtım ve İş birliği Politikası ..................................... 269
3.10. Bölüm Özeti .................................................................................... 275
4.
PİYASA EKONOMİSİNE GEÇİŞ SÜRECİNDE
DENİZCİLİK BANKASI TAO
4.1. 1980 Sonrası Ekonomi ve Ulaştırma Politikası .......................... 279
4.2. Bankacılık ve Finansman Hizmetleri .......................................... 282
4.3. Ulaştırma Hizmetleri ...................................................................... 287
4.3.1. Denizyolları İşletmesi ............................................................ 287
4.3.2. İstanbul Şehir Hatları İşletmesi ........................................... 291
4.3.3. İzmir Körfez Hatları .............................................................. 295
4.3.4. Van Gölü İşletmesi ................................................................ 297
4.4. Liman Hizmetleri ............................................................................ 300
4.4.1. İstanbul Liman İşletmesi ....................................................... 300
4.4.2. İzmir Liman İşletmesi ............................................................ 302
4.4.3. Trabzon Liman İşletmesi ....................................................... 305
4.4.4. Giresun Liman İşletmesi ....................................................... 308
4.4.5. Antalya Liman İşletmesi ........................................................ 311
4.5. Tersanecilik Faaliyetleri ................................................................ 314
4.6. Denizde Güvenlik Hizmetleri ........................................................ 325
4.6.1. Kıyı Emniyeti İşletmesi .......................................................... 325
4.6.2. Gemi Kurtarma İşletmesi ...................................................... 326
4.7. Personel Politikası ........................................................................... 328
4.8. Teknoloji Kullanımı ve Tercihi .................................................... 329
4.9. Reklam, Tanıtım ve İş Birliği Politikası ..................................... 332
4.10. Denizcilik Bankası TAO'nun Tasfiye Edilmesi ....................... 334
4.11. Bölüm Özeti .................................................................................... 336
SONUÇ ..................................................................................................... 339
EKLER ...................................................................................................... 355
KAYNAKÇA ............................................................................................ 441
DİZİN ........................................................................................................ 465
Geniş Toplum Bizleri Yeterince Tanımıyor» Türk Yahudi Toplumu ve ‘Türkiye Sahnesi’nde Temsil Edilme Halleri
Deniz ulaştırması eski çağlardan bu yana önemli bir iktisadi faaliyet alanını oluşturmaktadır. Bu kitap da bu iktisadi faaliyet alanının geliştirilmesi amacına yönelik temeli 1844 yılında kurulan Hazine-i Hassa Vapurları İdaresi’ne dayanan Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı’nı konu edinmiştir. Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı; Demokrat Parti döneminde milli iktisat, milli savunma, sosyal zorunluluk bakımından gerekli olduğu ve deniz ulaştırma sektörünü kalkındırmak düşüncesiyle 1951 yılında 5842 sayılı kanunla kurulmuş, 1952 yılında faaliyetlerine başlamış ve 1983 yılında ise tasfiye edilmiştir. Dolayısıyla faaliyet süresi Demokrat Parti dönemi, planlı dönem ve piyasa ekonomisine geçiş dönemi olmak üzere Türkiye iktisat tarihinin üç özel dönemini kapsamıştır. Kitap, incelenen bu dönemlerin siyasi ve iktisadi gerçeklikleri paralelinde Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı’nın deniz ulaştırması alanındaki faaliyetlerini ve bu alana katkılarını incelemektedir.
