Büyük Selçuklu Devleti zamanından Cumhuriyet’in kuruluşuna dek Ortadoğu coğrafyasının temel eğitim kurumu özelliğini taşıyan medreseler, Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında çıkarılan Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması Hakkında Kanun’un yürürlüğe girmesiyle yasal olarak kapatılmışlardır. Ancak toplumun devam eden dinî eğitim ihtiyacı, özellikle merkezî devletin ulaşamadığı kırsal bölgelerde yine medreselerce karşılanmaya devam etmiştir. Kürdistan bölgesinde bu medrese hocalarına ‘mele’ (molla) adı verilmektedir. 2013 yılında yapılan bir dizi sözlü tarih görüşmesi etrafında şekillenen bu çalışma, maruz kaldıkları tüm yasak ve baskılara rağmen melelerin medrese geleneğini sürdürmeye gayret ederken yaşadıkları dönüşümü, Kürt ve Müslüman kimlikleri dolayısıyla göğüslemek durumunda bırakıldıkları zorlukları, onların tanıklığı eşliğinde gün yüzüne çıkarıyor. Kürdistan medreselerinin yapısı, bölgedeki siyasî çatışma ortamının aktörleriyle olan etkileşimleri, Türkiye’deki siyasal ve toplumsal değişimlerin medreseler üzerindeki etkisi Muş, Diyarbakır ve Norşîn örnekleri üzerinden ele alınıyor.
Künye
Kitabın Adı: |
Diyarbakır, Muş ve Norşin Örnekleriyle Cumhuriyet Döneminde Mele Kurumu ve Evrimi |
Yazan: |
Seçil Bozkurt |
Dizi Adı: |
Tarih: 219 |
Baskı Adedi: |
100 |
Yayın Yılı: |
2018 |
Sayfa: |
149 |
Ebat: |
13,5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo 70 gr. |
Kapak: |
Çağlar Yalçın |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
978-605-2380-34-5 |
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar
Önsöz
Giriş
Kuruluşundan Cumhuriyet'e Medreseler
Kürdistan Medreseleri
Medresede Bir Gün
Medresede Okutulan Dersler
Âlet İlimleri
Şer'î/Dinî İlimler
Kürt Medreselerinde (Bediüzzaman) Said Nursî ve Risale-i Nur Etkisi
Cumhuriyet Yeniliklerinin Medreseye Etkisi
Medreselerin Kapatılması Sonrası
Medreselerin Kapatılmasına Tepkiler: Şeyh Said Ayaklanması
Tarikatlar ve Tekkeler: Norşîn Medresesi Örnek Olayı
Cumhuriyet Dönemi Boyunca Dini Örgütlenme ile İdare Arasındaki İlişkiler
Tek Parti Dönemi
Çok Partili Demokrasi Sonrası
Askeri Darbe Dönemleri ve 1990'lar
Refah-Yol Hükümeti ve 28 Şubat Süreci
Devletin Dini Düzenleme Kurumları
Fahri İmamlar, Resmi İmamlar
Diyanet İşleri Başkanlığı
İmam Hatipler
Toplumsal Değişme, Siyasal Şiddet ve Medreseler
Kürt Hareketi
Hizbullah
Devlet Memurları ve Jandarma
Devlet-PKK-Hizbullah Üçgeninde Melelerin Konumu
Adalet ve Kalkınma Partisi Dönemi, Çözüm Süreci ve Yasal Statü Talepleri
AKP Dönemi
Çözüm Süreci
Melelerin Etkinlikleri: Kanaat Önderi
Melelere Kadro
Yasal Statü Talepleri
Modern Medreseler: 2000'ler
Sonuç
Kaynakça
Dizin
