buyuk bir tuccar unutulmus bir gazete patronu ve basyazari habib edip torehan 2 cilt

İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’den ihraç ettiği pamuk ile büyük bir servet sahibi olan tüccar. Atatürk inkılaplarına canı gönülden inanmış bir vatandaş. Türk toplumunu aydınlatmak ve medenileştirmek için Yeni İstanbul gazetesini kurmuş bir gazete patronu ve aynı gazetenin başyazarı, Bütün bunlar Habib Edib Törehan’ın ömrünün çok kısa bir özeti. Bu kitap derinlemesine bir arşiv çalışması eşliğinde Törehan’ın pek bilinmeyen hayatını anlatmakta. Biyografilere, yakın tarihe ve basın tarihine ilgi duyanların okumaları gereken bir çalışma.

 

 

Satın Al


Künye

Kitabın Adı:

Büyük Bir Tüccar, Unutulmuş Bir Gazete Patronu ve Başyazarı – Habib Edip Törehan – 2 cilt

Yazan:
Rıfat N. Bali
Dizi Adı:

Tarih: 501

Yayın Yılı:

2024

Sayfa:

497+450

Ebat:

15,8 x 23,5 cm.

Kağıt:

Enzo

Kapak:

Nedim Bali

Cilt/Kapak:

250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk

ISBN/Barkod:

9786256124042 (tk.)

İÇİNDEKİLER   

Cilt I

KISALTMALAR ........................................................................................................................   13

ÖZEL TERİMLER .....................................................................................................................   17

KİM KİMDİR? ..........................................................................................................................   19

ÖNSÖZ .....................................................................................................................................   21

GİRİŞ ........................................................................................................................................   25

I. BÖLÜM

HAYAT HİKÂYESİ

HABİB EDİB TÖREHAN'IN AİLESİ ........................................................................................   31

.... Babası Halil Edib Bey .....................................................................................................   31

.... Annesi ve Erkek Kardeşleri ...........................................................................................   33

ALMANYA YILLARI ................................................................................................................   35

.... İlk Yılları ...........................................................................................................................   35

.... Berlin'deyken Yayınladığı Yazılar ve Kitaplar ...........................................................   35

.... Berlin'deyken Tanıştığı Türkler ...................................................................................   46

.... - Mehmed Âkif ..........................................................................................................   47

.... - Halid Ziya Uşaklıgil ................................................................................................   50

.... - Talât Paşa ................................................................................................................   51

.... Eşi Lola ile Tanışması .....................................................................................................   55

.... Berlin'de Kurduğu Sigara Fabrikası ............................................................................   56

.... Berlin'in Gece Hayatı ile İlgili Yazıları - 1925 ............................................................   72

.... Berlin Büyükelçiliği'nde Cumhuriyet Bayramı Kutlaması - 1925 ..........................   85

.... Cumhuriyet Gazetesinin Almanya Muhabirliği 1925-1930 ....................................   86

.... Atatürk'e Suikast Teşebbüsü: Haziran 1926 .............................................................   87

.... Karadeniz Vapuru Yüzer Sergisini Ziyareti - Temmuz 1926 ..................................   89

.... Berlin Büyükelçiliği'nde Cumhuriyet Bayramı Kutlaması - 1927 ..........................   92

.... Türkiye İş Bankası Umum Müdürü Celâl Bayar'ı Ziyareti ......................................   94

.... Graff Zeppelin Zeplini ile Seyahat - 1929 ..................................................................   94

.... CumhuriyetGazetesindeki Son Yazısı ........................................................................   98

TÜRKİYE'YE DÖNÜŞ ..............................................................................................................   99

.... İktisat Vekâleti'ne Giriş - 1931 ....................................................................................   99

.... Türkiye'de Yayınladığı Kitaplar ...................................................................................   99

ALMANYA'YA GERİ DÖNÜŞ ..............................................................................................   103

.... Ahmet İhsan Tokgöz'e Mektubu ..............................................................................   103

.... Almanya ile Ticari İlişkileri .........................................................................................   120

.... Alman-Türk Ticaret Kılavuzu Yayınlama Projesi ...................................................   121

.... Türk Gazeteciler Heyetinin Almanya Gezisi – Nisan-Mayıs 1935 ......................   127

.... Almanya'ya Kavun İhracatı ........................................................................................   130

.... Almanya'ya Pamuk İhracatı .......................................................................................   131

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARI ........................................................................................   135

.... Türk Silahlı Kuvvetleri'ne Silah ve Mühimmat Satışı Teşebbüsü  ......................   135

.... Alman Arşiv Belgelerine Göre Törehan'ın Ticari Faaliyetleri ..............................   137

.... İzah Edilemeyen Ödemeler .......................................................................................   145

.... Servetinin Hacmi ve Mahreci ....................................................................................   147

.... - Servetinin Mahiyeti  ...........................................................................................   150

.... - Servetiyle İlgili Soruşturma  ..............................................................................   150

.... - Serveti Hakkında Babıâli'deki Söylentiler ......................................................   157

.... • Bediî Faik Akın .............................................................................................   157

.... • Sami Kohen ..................................................................................................   158

.... • Mehmed Kemal ............................................................................................   158

.... • İlhan Selçuk ..................................................................................................   158

.... • Ara Güler ........................................................................................................   158

.... • Metin Ergin ...................................................................................................   158

.... • Oktay Ekşi ......................................................................................................   159

.... • Zeki Sözer ......................................................................................................   159

.... - Siyaset Âlemindeki Söylentiler ........................................................................   159

.... Hjalmar Schacht ile İlişkisi  ........................................................................................   160

.... Hans Joachim Rechenberg ile İlişkisi .......................................................................   165

.... Savaş Sırasında Almanya'da Kalmış Olan Eşyaları ................................................   166

.... Antika Eşyaları ve Saat Koleksiyonları ....................................................................   171

.... T.C. Merkez Bankası'ndaki Sandıklar .......................................................................   178

.... Atatürk'ün Altın Sigara Tabakası ..............................................................................   181

GAYRİMENKUL VARLIKLARI .............................................................................................   183

.... İstanbul'daki Gayrimenkulleri ...................................................................................   183

.... Avrupa'daki Gayrimenkulleri  ...................................................................................   186

- İsviçre'deki Malikâne: Villa Tatiana .......................................................................   186

- Yatı ................................................................................................................................   198

TÜRKİYE'DEKİ TİCARİ FAALİYETLERİ ...............................................................................   198

.... Yunus Nadi'ye Satılan Matbaa Makineleri .............................................................   198

.... Türk Ticaret ve Sanayi Bankası'nı Satın Alması .....................................................   200

.... İthalat ve Mümessillik Faaliyetleri ...........................................................................   201

.... Uludağ'a Teleferik Hattı Kurma Teşebbüsü ...........................................................   202

.... Türkiye-İtalya Ekonomik İlişkileri .............................................................................   204

.... Başvekil Adnan Menderes ile İlişkileri ....................................................................   205

.... Renault'nun Otomobil Fabrikası Projesi .................................................................   205

.... Remington Yazı Makineleri Fabrikası Projesi ........................................................   210

.... Atem Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi ...................................................................   218

HAYIRSEVERLİK FAALİYETLERİ .........................................................................................   218

LOLA TÖREHAN'IN HAYIR FAALİYETLERİ .......................................................................   225

MONAKO PRENSLİĞİ FAHRİ BAŞKONSOLOSLUĞU ......................................................   226

VEFATI VE SONRASI ...........................................................................................................   227

II. BÖLÜM

BASIN ÂLEMİNDEKİ FAALİYETLERİ

TANİN GAZETESİNİN KAPATILIP HABİB EDİB BEY'E SATILMASI ................................   235

.... Tanin Gazetesinin Son Nüshası .................................................................................   235

.... Prens Sabahaddin'in Mektubu ..................................................................................   236

.... Tanin Gazetesi Neden Tekrar Yayınlanamadı? ......................................................   238

.... Törehan'ın Erich Welter'e Gönderdiği Mektup .....................................................   239

KENDİ KALEMİNDEN YENİ İSTANBUL GAZETESİNİN KURULUŞU ..............................   240

YENİ İSTANBUL GAZETESİNİ KURMA KARARI ..............................................................   248

.... Tereddütleri ..................................................................................................................   248

.... İsmet İnönü ile Görüşmesi .........................................................................................   249

.... Kuruluş Öncesi Hazırlıklar - Erich Welter ile Temas .............................................   249

.... Gerhard Hannig ile Temas .........................................................................................   260

.... Matbaa Makinelerinin Alımı .....................................................................................   261

.... Yazıişleri ve Muhasebe Kadrosu ...............................................................................   262

.... Erich Welter'in Ziyareti ve Raporu ...........................................................................   264

.... Gazetenin Kuruluş Nedeni .........................................................................................   266

.... Gazetenin Özellikleri  ..................................................................................................   271

.... Takdim Nüshalarının Yayınlanması .........................................................................   273

.... CIA Raporunda Yer Alan Bilgiler ...............................................................................   283

.... Model Alınan Yabancı Gazeteler ..............................................................................   285

.... Gazete İçin Kurulan Şirketler .....................................................................................   286

.... Gazetenin Fiyatı ...........................................................................................................   286

.... Gazetenin Temel İlkesi: Tarafsızlık ...........................................................................   287

.... Gazetenin Asıl Misyonu: İrtica ile Mücadele .........................................................   290

.... Gazetenin Getirdiği Yenilikler ...................................................................................   292

.... - "İçindekiler" Bölümü ..........................................................................................   292

.... - Abonelik Yöntemi ...............................................................................................   292

.... - Türk Okuruna Batı Âlemini Tanıtmak  ............................................................   292

.... - Yurtdışına Gönderim ..........................................................................................   295

.... - El Yazısından Karakter Tahlili Hizmeti ............................................................   296

.... - Röportaj Yarışması  .............................................................................................   296

.... - Dünya Hikâye Yarışmasına İştirak ...................................................................   297

.... - Gazetenin Dikili Olarak Dağıtılması .................................................................   300

.... İhmal Edilen Bir Konu: Spor Haberleri .....................................................................   303

YAZIİŞLERİ KADROSU VE BAŞYAZARLAR .......................................................................   304

.... Başyazarlar  ...................................................................................................................   304

.... - Burhan Belge ........................................................................................................   305

.... - Habib Edib Törehan ............................................................................................   308

.... - Mustafa Nermi ....................................................................................................   308

.... Yazı İşleri Kadrosu ........................................................................................................   308

.... Habib Edib Bey'in Yardımcısı Eva Moll ....................................................................   315

.... Yabancı Muhabirler .....................................................................................................   316

SATIŞ ARTTIRMA FAALİYETLERİ ......................................................................................   322

.... Ev Kuraları .....................................................................................................................   322

.... Eşya ve Saat Kuraları ...................................................................................................   323

.... Banka Tasarruf Cüzdanı Kuraları ..............................................................................   323

.... Futbolseverler İçin Kuralar ........................................................................................   324

.... Çocuklar İçin Kuralar ...................................................................................................   324

.... Fotoğraflarda Yüzlerini Tanıyanlara Ödüller .........................................................   325

.... Doğduğu Günü Merak Edenlere Hizmet Teklifi .....................................................   325

.... Mimari Proje Yarışması ..............................................................................................   325

.... Altın Para İkramiyesi ...................................................................................................   326

.... Paris Seyahati Kurası ...................................................................................................   326

.... Ses Kayıt Cihazı Kurası ................................................................................................   326

.... Kadın Okurlar İçin Kuralar ..........................................................................................   326

.... Eğitim Bursu Çekilişleri ...............................................................................................   327

İLANLAR - REKLAMLAR ......................................................................................................   328

.... İş Âleminin İlan Vermeye Hevesli Olmaması .........................................................   328

.... İş Âlemini Gazetede İlan Vermeye Davet Etmesi ..................................................   330

.... İlan Kuleleri ...................................................................................................................   331

.... İlancılık Şirketi'ni Tenkit .............................................................................................   331

TEFRİKA ROMANLAR VE HATIRATLAR ...........................................................................   334

.... Hatıratlar .......................................................................................................................   335

.... Romanlar .......................................................................................................................   340

.... Tercüme Eserlerin Tefrikaları  ...................................................................................   344

HİTAP EDİLEN OKUR KİTLESİ ............................................................................................   346

GAZETENİN SÜREKLİ ZARAR ETMESİ ..............................................................................   347

GAZETENİN KURULUŞ YILDÖNÜMÜ KUTLAMALARI ...................................................   349

.... İkinci Yayın Yılına Girmesi - 1950 .............................................................................   349

.... Üçüncü Yayın Yılına Girmesi - 1951 .........................................................................   352

.... Dördüncü Yayın Yılına Girmesi - 1952 .....................................................................   357

.... Beşinci Yayın Yılına Girmesi - 1953 ..........................................................................   361

.... Altıncı Yayın Yılına Girmesi - 1954 ...........................................................................   363

.... Yedinci Yayın Yılına Girmesi - 1955 ..........................................................................   364

.... Sekizinci Yayın Yılına Girmesi - 1956 .......................................................................   366

.... Dokuzuncu Yayın Yılına Girmesi - 1957 ...................................................................   367

.... Onuncu Yayın Yılına Girmesi - 1958 .........................................................................   368

.... On Birinci Yayın Yılına Girmesi -1959 ......................................................................   370

.... On İkinci Yayın Yılına Girmesi - 1960 .......................................................................   372

.... On Üçüncü ve Son Yayın Yılına Girmesi - 1961 ......................................................   374

YENİ İSTANBUL GAZETESİNİN SATILMASI .....................................................................   376

BASIN ÂLEMİNDEKİ DİĞER YATIRIMLARI ......................................................................   381

.... Resimli Yeni Gazete'nin Hikâyesi  .............................................................................   381

.... Türkiye Spor Gazetesinin Hikâyesi ...........................................................................   387

.... Fikir Safhasında Kalan Bir Teşebbüs: New Istanbul Dergisi ................................   389

HABİB EDİB TÖREHAN VE YENİ İSTANBUL GAZETESİ HAKKINDA
ANILAR
...........................................................................................................................   389

.... Bediî Faik Akın (1921-2015)  ......................................................................................   390

.... Sami Kohen (1928-2021)  ...........................................................................................   415

.... Gül Karabuda (1929-2023) .........................................................................................   424

.... Dr. Fazlı Ayverdi (1926-2014) ....................................................................................   427

.... Haldun Taner (1915-1986) .........................................................................................   429

.... Şevket Evliyagil (1924-2014)  ....................................................................................   430

.... Refik Durbaş (1944-2018)  .........................................................................................   433

.... Vedat Günyol (1911-2004)  ........................................................................................   434

.... Bülent Habora (1940-2014) .......................................................................................   441

.... Altan Öymen (1932- )  .................................................................................................   441

.... Ömer Öztürkmen (1929-2010)  .................................................................................   442

.... Mehmed Kemal Kurşunoğlu (1921-1998) ...............................................................   444

.... İlhan Selçuk (1925-2010) ............................................................................................   447

.... Hasan Pulur (1932-2015)  ...........................................................................................   449

.... Sökmen Baykara (1936- )  ..........................................................................................   449

.... Reşat Enis [Aygen] (1909-1984) ................................................................................   452

.... Tufan Türenç (1945-2022)  .........................................................................................   453

.... Lütfü Akdoğan (1930-2022) .......................................................................................   455

.... Nezih Tavlaş'ın Kaleminden Ara Güler (1928-2018)  ............................................   458

.... Prof. Dr. M. Alâeddin Asna (1940-2015)  ................................................................   460

.... Kâzım Nami Duru (1875-1967)  .................................................................................   462

.... Filiz Ofluoğlu (1930-2010)  .........................................................................................   464

.... Ali Gevgilili (1938-2018) .............................................................................................   466

.... Oktay Ekşi (1932-)  .......................................................................................................   466

.... Peride Celal (1916-2013)  ...........................................................................................   468

.... Ziya Nebioğlu (1923-2014)  ........................................................................................   472

.... Ünal Sakman (1938-)  ..................................................................................................   473

.... Kenan Akın (1944-2020)  ............................................................................................   473

.... Akgün Tekin (1940-2007)  ..........................................................................................   473

.... Azize Bergin (1932-2016)  ..........................................................................................   474

.... Neriman Malkoç Öztürkmen (1934-2022)  .............................................................   481

.... Ahmet Oktay (1933-2016) .........................................................................................   490

.... Metin Ergin (1926-2013)  ...........................................................................................   491

.... Semih Günver (1917-2000)  .......................................................................................   492

.... Orhan Karaveli (1930-2023) ......................................................................................   495

.... Güner Fansa (1929-)  ...................................................................................................   496

.... Nihat Erim (1912-1980)  .............................................................................................   496

.... Hulusi Yavaşlar (1931-) ...............................................................................................   497

Cilt II

İÇİNDEKİLER

III. BÖLÜM

YENİ İSTANBUL GAZETESİNDE DİLE GETİRİLEN KONULAR VE
GÖRÜŞLER

AZINLIKLAR  ..........................................................................................................................  509

.... Azınlıkları Türkleştirme Meselesi   ............................................................................  512

.... Varlık Vergisi Meselesi  ................................................................................................  515

.... 6-7 Eylül 1955 Olayları  ................................................................................................  517

.... Kıbrıs İhtila  ..................................................................................................................  522

.... Türkiye ile Yunanistan Arasındaki Nüfus Mübadelesi  ..........................................  527

ÖRNEK ALINACAK ÜLKE: AMERİKA  .................................................................................  527

.... Arka Plan  ........................................................................................................................  527

.... Amerika Haberleri Veren Muhabirler  ......................................................................  528

.... Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın Amerika Ziyareti  ...................................................  528

.... Ekonomi Haberleri ve Yeni İstanbul'un "Amerika Fevkalade Nüshası"  ...........  529

.... "Amerika Seyahat İntibaları" Tefrikası  ....................................................................  536

.... Amerika ile Ekonomik İlişkiler  ...................................................................................  537

.... Başkan Eisenhower'e Verilen Hediye  ......................................................................  538

EKONOMİ, TİCARET HAYATI VE ÖZEL TEŞEBBÜS  .........................................................  541

.... Törehan'ın Beklentisi: Devletçi İktisat Politikasının Terk Edilmesi  ....................  541

.... KİT'lerin Özelleştirilmeleri   .........................................................................................  543

.... Yabancı Sermayenin Gelmesi  ....................................................................................  544

.... Törehan'ın İdeali: Yeni Tüccar Tipi ve Ticaret Zihniyeti  .......................................  545

.... Bilgiye Verdiği Önem  ...................................................................................................  549

TURİZM HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ  ..................................................................................  550

.... Turizm Endüstrisinin Başlaması  ................................................................................  550

.... İç Turizm Meselesi  .......................................................................................................  550

.... Turizm Müesseselerindeki Personelin Durumu  ....................................................  551

.... İstanbul'da Asayiş Meselesi  .......................................................................................  552

.... Turistlerin Beklentilerini Karşılama  ..........................................................................  553

.... Törehan'ın Avrupa Ülkeleri ile İlgili Tefrikaları  ......................................................  553

TÜRK BASINI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ  .................................................................................  555

.... 1950 Yılında Kabul Edilen Basın Kanunu  .................................................................  555

.... Kâğıt Fiyatları  ................................................................................................................  556

.... 7 Haziran 1956 Tarihinde Kabul Edilen Yeni Basın Kanunları  .............................  556

.... Törehan'ın Basınla İlgili Yazı Dizisi  ............................................................................  560

IV. BÖLÜM

TÖREHAN VE TÜRKİYE'NİN SİYASİ PANORAMASI
(1950-1961)

İKİ BÜYÜK TEHLİKE: KOMÜNİZM VE İRTİCA  ..................................................................  567

.... "Komünizm Tehlikesi" Korkusu  ................................................................................  567

.... - Habib Edib Törehan'ın Tavrı  ..............................................................................  569

.... - Mustafa Nermi'nin Tavrı  ....................................................................................  571

.... - Avukat Burhan Güngör'ün Yazısı  .....................................................................  573

.... - Bediî Faik'in Yazıları  ............................................................................................  573

DP TARAFTARLIĞI  ...............................................................................................................  574

.... 14 Mayıs 1950 Seçimleri ve Sonrası  .........................................................................  575

.... 1954 Genel Seçimleri  ...................................................................................................  584

.... 1957 Genel Seçimleri  ...................................................................................................  587

.... - Seçim Öncesinde Yayınlanan "Açık Mektuplar"  ...........................................  587

.... - Seçim Sonrası Yazıları  .........................................................................................  594

.... Törehan'ın DP Sevgisi  ..................................................................................................  597

.... DP'nin ve Türkiye'nin Uluslararası İlişkileri  ............................................................  598

27 MAYIS 1960 İHTİLALİ  ....................................................................................................  599

.... 27 Mayıs 1960 İhtilali ve Sonrası  ..............................................................................  599

.... 212 Sayılı Kanun'un Kabulü  ........................................................................................  606

.... 1961 Anayasası'nın Halk Oylaması  ...........................................................................  607

.... 16-17 Eylül 1961 İdamları   ..........................................................................................  607

.... 15 Ekim 1961 Seçimleri ve AP-CHP Koalisyon Hükümeti  .....................................  607

.... 26 Ekim 1961 Cumhurbaşkanlığı Seçimi  ..................................................................  607

V. BÖLÜM V

YENİ İSTANBUL'UN KEMALİZM VE
İSLAMCI HAREKET KARŞISINDAKİ TAVRI

ATATÜRK, CUMHURİYET İNKILAPLARI VE İSLAMCI HAREKET  ...................................  611

.... İslamcı Harekete Tepki   ..............................................................................................  611

.... Atatürk'e Duyulan Hayranlık  .....................................................................................  613

.... Atatürk: İslam Âlemi İçin Bir Rol Modeli  .................................................................  615

.... Atatürk'ün Naaşının Anıtkabir'e Nakli Filmi  ...........................................................  616

.... Kitap Kapağı Yakma Olayı  ..........................................................................................  618

.... Atatürk İnkılaplarını Halka Benimsetme Yöntemi: Propaganda  ........................  620

.... Cumhuriyet İnkılaplarının Tam Başarıya Ulaşmamaları   .....................................  621

BAŞYAZILARDAKİ ELEŞTİRİLERİN KONULARI  ................................................................  622

.... Laiklik Meselesi  ............................................................................................................  622

.... Hacıların Umre Ziyaretleri Meselesi  ........................................................................  625

.... Diyanet İşleri Başkanlığı'na Yönelik Eleştiriler   ......................................................  637

.... Ezanın Arapça Okunması Meselesi  ..........................................................................  641

.... Din Görevlilerinin Bilgisizlikleri Meselesi  ................................................................  642

.... Kılık Kıyafet Devrimi  ....................................................................................................  647

.... Kurban Kesme Meselesi  .............................................................................................  653

.... İmam Nikâhı Meselesi  .................................................................................................  655

.... Mevlid-i Şerif'in Bestelenmesi  ...................................................................................  658

.... "Kültür Seviyesi" ve "Cehalet" Meseleleri  .............................................................  659

.... Kültürel Kalkınmada Propaganda Yöntemi  ............................................................  663

.... Din İnkılabı Meselesi   ..................................................................................................  668

.... Kadın Hakları Meselesi  ...............................................................................................  669

.... Tecavüz, Sarkıntılık ve Kız Kaçırma Olayları  ...........................................................  669

.... Evlatlık Kızlar Meselesi  ...............................................................................................  672

SEBİLÜRREŞAD VE BÜYÜK DOĞU DERGİLERİ İLE KALEM KAVGALARI  .....................  672

.... "Dönme" Suçlamalarının Sebepleri  .........................................................................  673

.... Mustafa Nermi'ye Yönelik "Dönme" Suçlamaları  .................................................  675

.... Yeni İstanbul Gazetesine Yönelik "Mason" Suçlaması  .........................................  678

.... Büyük DoğuDergisinin "Dönme" Suçlamaları   ......................................................  680

.... Habib Edib Törehan'ın Cevabi Yazıları  .....................................................................  684

.... Fikret Adil'in Yazısı  .......................................................................................................  688

.... Mustafa Nermi'nin Cevabı  .........................................................................................  689

.... Törehan'ın "Mason" Suçlamalarına Karşı Cevabı  .................................................  690

.... Karşılıklı Açılan Davalar  ..............................................................................................  691

.... Makbule Atadan'ın Davası  .........................................................................................  692

.... Adnan Menderes'in Kayseri Konuşması  ..................................................................  692

AHMET EMİN YALMAN'A SUİKAST GİRİŞİMİ  ................................................................  693

.... Fikret Adil'in Yazısı  .......................................................................................................  693

.... Habib Edib Törehan'ın Tepkisi  ...................................................................................  694

.... Yeni İstanbul'un İslamcı Basına ve İslamcı Harekete Yönelik Eleştirileri  .........  695

.... Suikast Teşebbüsü Sonrası Gelişmeler  ....................................................................  702

TİCANİ HAREKETİ VE ATATÜRK'Ü KORUMA KANUNU  ...............................................  703

.... Ticani Hareketi   .............................................................................................................  703

.... Kırşehir'de Atatürk Heykeline Saldırı  .......................................................................  706

.... Ahmet Emin Yalman'ın Başyazısı   .............................................................................  708

.... "Atatürk Aleyhinde İşlenen Suçlar Hakkında Kanun"un Hazırlanması   ............  710

.... Celâl Bayar'ın Çorum Konuşması  ..............................................................................  714

.... Bediî Faik'in Yazıları   ....................................................................................................  716

.... Ticani Hareketinin Sonu  ..............................................................................................  718

SAİD NURSİ VE NURCULUK HAREKETİ  ...........................................................................  719

TÖREHAN'IN DİĞER BASIN DAVALARI  ...........................................................................  722

.... Osman Hamit Tat Aleyhine Dava  ..............................................................................  722

.... Bediî Faik Aleyhine Dava  ............................................................................................  722

SONUÇ YERİNE  ....................................................................................................................  725

EKLER 

• Zaman Dizini  ...........................................................................................................  731

Yılmaz Poda ile Görüşme Kaydının Çözümü - 10 Ağustos 2022  ...................  737

Gülçin Brunson ile Görüşme Kaydının Çözümü - 11 Nisan 2023  ..................  753

• Habib Edip Törehan'ın Aziz Ogan'a Yolladığı Mektuplar  ...............................  755

• Habib Edip Törehan'ın Prens Sabahaddin'e Yolladığı Mektuplar  ................  761

• Habib Edib Törehan'ın Prens Sabahaddin'in Naaşının
İstanbul
'a Getirilişi Vesilesiyle Yayınladığı Yazı  ...............................................  769

ALBÜM

Yeni İstanbul Gazetesi ile İlgili Haberler ve Fotoğraflar  .................................  777

Kur'alar ile İlgili Haberler ve İlanlar  ...................................................................  811

Remington Rand İle Kurulacak Fabrika Hakkında Haberler ve Fotoğraflar  ....  831

Habib Edib Törehan Hakkında Belgeler ve Fotoğraflar  .....................................  851

Habib Edib Törehan'ın Vefatı  ..................................................................................  875

Vefatından Sonra Merkez Bankası'ndaki Eşyaları İle İlgili Haberler  ...............  883

KAYNAKÇA  ............................................................................................................................  889

DİZİN  ......................................................................................................................................  927

 

 

  Cilt I     KISALTMALAR   13 ÖZEL TERİMLER   17 KİM KİMDİR?   19 ÖNSÖZ   21 GİRİŞ   25   I. BÖLÜM  HAYAT HİKÂYESİ HABİB EDİB TÖREHAN'IN AİLESİ   31 Babası Halil Edib Bey   31 Annesi ve Erkek Kardeşleri   33 ALMANYA YILLARI   35 İlk Yılları   35 Berlin'deyken Yayınladığı Yazılar ve Kitaplar   35 Berlin'deyken Tanıştığı Türkler   46 - Mehmed Âkif   47 - Halid Ziya Uşaklıgil   50 - Talât Paşa   51 Eşi Lola ile Tanışması   55 Berlin'de Kurduğu Sigara Fabrikası   56 Berlin'in Gece Hayatı ile İlgili Yazıları - 1925   72 Berlin Büyükelçiliği'nde Cumhuriyet Bayramı Kutlaması - 1925   85 Cumhuriyet Gazetesinin Almanya Muhabirliği 1925-1930   86 Atatürk'e Suikast Teşebbüsü: Haziran 1926   87 Karadeniz Vapuru Yüzer Sergisini Ziyareti - Temmuz 1926   89 Berlin Büyükelçiliği'nde Cumhuriyet Bayramı Kutlaması - 1927   92 Türkiye İş Bankası Umum Müdürü Celâl Bayar'ı Ziyareti   94 Graff Zeppelin Zeplini ile Seyahat - 1929   94 Cumhuriyet Gazetesindeki Son Yazısı   98 TÜRKİYE'YE DÖNÜŞ   99 İktisat Vekâleti'ne Giriş - 1931   99 Türkiye'de Yayınladığı Kitaplar   99 ALMANYA'YA GERİ DÖNÜŞ   103 Ahmet İhsan Tokgöz'e Mektubu   103 Almanya ile Ticari İlişkileri   120 Alman-Türk Ticaret Kılavuzu Yayınlama Projesi   121 Türk Gazeteciler Heyetinin Almanya Gezisi – Nisan-Mayıs 1935   127 Almanya'ya Kavun İhracatı   130 Almanya'ya Pamuk İhracatı   131 İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARI   135 Türk Silahlı Kuvvetleri'ne Silah ve Mühimmat Satışı Teşebbüsü    135 Alman Arşiv Belgelerine Göre Törehan'ın Ticari Faaliyetleri   137 İzah Edilemeyen Ödemeler   145 Servetinin Hacmi ve Mahreci   147 - Servetinin Mahiyeti    150 - Servetiyle İlgili Soruşturma    150 - Serveti Hakkında Babıâli'deki Söylentiler   157 • Bediî Faik Akın    157 • Sami Kohen    158 • Mehmed Kemal   158 • İlhan Selçuk    158 • Ara Güler   158 • Metin Ergin    158 • Oktay Ekşi   159 • Zeki Sözer   159 - Siyaset Âlemindeki Söylentiler   159 Hjalmar Schacht ile İlişkisi    160 Hans Joachim Rechenberg ile İlişkisi   165 Savaş Sırasında Almanya'da Kalmış Olan Eşyaları   166 Antika Eşyaları ve Saat Koleksiyonları   171 T.C. Merkez Bankası'ndaki Sandıklar   178 Atatürk'ün Altın Sigara Tabakası   181 GAYRİMENKUL VARLIKLARI   183 İstanbul'daki Gayrimenkulleri   183 Avrupa'daki Gayrimenkulleri    186 - İsviçre'deki Malikâne: Villa Tatiana   186 - Yatı   198 TÜRKİYE'DEKİ TİCARİ FAALİYETLERİ   198 Yunus Nadi'ye Satılan Matbaa Makineleri   198 Türk Ticaret ve Sanayi Bankası'nı Satın Alması   200 İthalat ve Mümessillik Faaliyetleri   201 Uludağ'a Teleferik Hattı Kurma Teşebbüsü   202 Türkiye-İtalya Ekonomik İlişkileri   204 Başvekil Adnan Menderes ile İlişkileri   205 Renault'nun Otomobil Fabrikası Projesi   205 Remington Yazı Makineleri Fabrikası Projesi   210 Atem Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi   218 HAYIRSEVERLİK FAALİYETLERİ   218 LOLA TÖREHAN'IN HAYIR FAALİYETLERİ   225 MONAKO PRENSLİĞİ FAHRİ BAŞKONSOLOSLUĞU   226 VEFATI VE SONRASI   227   II. BÖLÜM  BASIN ÂLEMİNDEKİ FAALİYETLERİ TANİN GAZETESİNİN KAPATILIP HABİB EDİB BEY'E SATILMASI   235 Tanin Gazetesinin Son Nüshası   235 Prens Sabahaddin'in Mektubu   236 Tanin Gazetesi Neden Tekrar Yayınlanamadı?   238 Törehan'ın Erich Welter'e Gönderdiği Mektup   239 KENDİ KALEMİNDEN YENİ İSTANBUL GAZETESİNİN KURULUŞU   240 YENİ İSTANBUL GAZETESİNİ KURMA KARARI   248 Tereddütleri   248 İsmet İnönü ile Görüşmesi   249 Kuruluş Öncesi Hazırlıklar - Erich Welter ile Temas   249 Gerhard Hannig ile Temas   260 Matbaa Makinelerinin Alımı   261 Yazıişleri ve Muhasebe Kadrosu   262 Erich Welter'in Ziyareti ve Raporu   264 Gazetenin Kuruluş Nedeni   266 Gazetenin Özellikleri    271 Takdim Nüshalarının Yayınlanması   273 CIA Raporunda Yer Alan Bilgiler   283 Model Alınan Yabancı Gazeteler   285 Gazete İçin Kurulan Şirketler   286 Gazetenin Fiyatı   286 Gazetenin Temel İlkesi: Tarafsızlık   287 Gazetenin Asıl Misyonu: İrtica ile Mücadele   290 Gazetenin Getirdiği Yenilikler   292 - "İçindekiler" Bölümü   292 - Abonelik Yöntemi   292 - Türk Okuruna Batı Âlemini Tanıtmak    292 - Yurtdışına Gönderim   295 - El Yazısından Karakter Tahlili Hizmeti   296 - Röportaj Yarışması    296 - Dünya Hikâye Yarışmasına İştirak   297 - Gazetenin Dikili Olarak Dağıtılması   300 İhmal Edilen Bir Konu: Spor Haberleri   303 YAZIİŞLERİ KADROSU VE BAŞYAZARLAR   304 Başyazarlar    304 - Burhan Belge   305 - Habib Edib Törehan   308 - Mustafa Nermi   308 Yazı İşleri Kadrosu   308 Habib Edib Bey'in Yardımcısı Eva Moll   315 Yabancı Muhabirler   316 SATIŞ ARTTIRMA FAALİYETLERİ   322 Ev Kuraları   322 Eşya ve Saat Kuraları   323 Banka Tasarruf Cüzdanı Kuraları   323 Futbolseverler İçin Kuralar   324 Çocuklar İçin Kuralar   324 Fotoğraflarda Yüzlerini Tanıyanlara Ödüller   325 Doğduğu Günü Merak Edenlere Hizmet Teklifi   325 Mimari Proje Yarışması   325 Altın Para İkramiyesi   326 Paris Seyahati Kurası   326 Ses Kayıt Cihazı Kurası   326 Kadın Okurlar İçin Kuralar   326 Eğitim Bursu Çekilişleri   327 İLANLAR - REKLAMLAR   328 İş Âleminin İlan Vermeye Hevesli Olmaması   328 İş Âlemini Gazetede İlan Vermeye Davet Etmesi   330 İlan Kuleleri   331 İlancılık Şirketi'ni Tenkit   331 TEFRİKA ROMANLAR VE HATIRATLAR   334 Hatıratlar   335 Romanlar   340 Tercüme Eserlerin Tefrikaları    344 HİTAP EDİLEN OKUR KİTLESİ   346 GAZETENİN SÜREKLİ ZARAR ETMESİ   347 GAZETENİN KURULUŞ YILDÖNÜMÜ KUTLAMALARI   349 İkinci Yayın Yılına Girmesi - 1950   349 Üçüncü Yayın Yılına Girmesi - 1951   352 Dördüncü Yayın Yılına Girmesi - 1952   357 Beşinci Yayın Yılına Girmesi - 1953   361 Altıncı Yayın Yılına Girmesi - 1954   363 Yedinci Yayın Yılına Girmesi - 1955   364 Sekizinci Yayın Yılına Girmesi - 1956   366 Dokuzuncu Yayın Yılına Girmesi - 1957   367 Onuncu Yayın Yılına Girmesi - 1958   368 On Birinci Yayın Yılına Girmesi -1959   370 On İkinci Yayın Yılına Girmesi - 1960   372 On Üçüncü ve Son Yayın Yılına Girmesi - 1961   374 YENİ İSTANBUL GAZETESİNİN SATILMASI   376 BASIN ÂLEMİNDEKİ DİĞER YATIRIMLARI   381 Resimli Yeni Gazete'nin Hikâyesi    381 Türkiye Spor Gazetesinin Hikâyesi   387 Fikir Safhasında Kalan Bir Teşebbüs: New Istanbul Dergisi   389 HABİB EDİB TÖREHAN VE YENİ İSTANBUL GAZETESİ HAKKINDA  ANILAR   389 Bediî Faik Akın (1921-2015)    390 Sami Kohen (1928-2021)    415 Gül Karabuda (1929-2023)   424 Dr. Fazlı Ayverdi (1926-2014)   427 Haldun Taner (1915-1986)   429 Şevket Evliyagil (1924-2014)    430 Refik Durbaş (1944-2018)    433 Vedat Günyol (1911-2004)    434 Bülent Habora (1940-2014)   441 Altan Öymen (1932- )    441 Ömer Öztürkmen (1929-2010)    442 Mehmed Kemal Kurşunoğlu (1921-1998)   444 İlhan Selçuk (1925-2010)   447 Hasan Pulur (1932-2015)    449 Sökmen Baykara (1936- )    449 Reşat Enis [Aygen] (1909-1984)   452 Tufan Türenç (1945-2022)    453 Lütfü Akdoğan (1930-2022)   455 Nezih Tavlaş'ın Kaleminden Ara Güler (1928-2018)    458 Prof. Dr. M. Alâeddin Asna (1940-2015)    460 Kâzım Nami Duru (1875-1967)    462 Filiz Ofluoğlu (1930-2010)    464 Ali Gevgilili (1938-2018)   466 Oktay Ekşi (1932-)    466 Peride Celal (1916-2013)    468 Ziya Nebioğlu (1923-2014)    472 Ünal Sakman (1938-)    473 Kenan Akın (1944-2020)    473 Akgün Tekin (1940-2007)    473 Azize Bergin (1932-2016)    474 Neriman Malkoç Öztürkmen (1934-2022)    481 Ahmet Oktay (1933-2016)   490 Metin Ergin (1926-2013)    491 Semih Günver (1917-2000)    492 Orhan Karaveli (1930-2023)   495 Güner Fansa (1929-)    496 Nihat Erim (1912-1980)    496 Hulusi Yavaşlar (1931-)   497   Cilt II   İÇİNDEKİLER   III. BÖLÜM YENİ İSTANBUL GAZETESİNDE DİLE GETİRİLEN KONULAR VE  GÖRÜŞLER AZINLIKLAR  509 Azınlıkları Türkleştirme Meselesi    512 Varlık Vergisi Meselesi  515 6-7 Eylül 1955 Olayları  517 Kıbrıs İhtilafı  522 Türkiye ile Yunanistan Arasındaki Nüfus Mübadelesi  527 ÖRNEK ALINACAK ÜLKE: AMERİKA  527 Arka Plan  527 Amerika Haberleri Veren Muhabirler  528 Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın Amerika Ziyareti  528 Ekonomi Haberleri ve Yeni İstanbul'un "Amerika Fevkalade Nüshası"  529 "Amerika Seyahat İntibaları" Tefrikası  536 Amerika ile Ekonomik İlişkiler  537 Başkan Eisenhower'e Verilen Hediye  538 EKONOMİ, TİCARET HAYATI VE ÖZEL TEŞEBBÜS  541 Törehan'ın Beklentisi: Devletçi İktisat Politikasının Terk Edilmesi  541 KİT'lerin Özelleştirilmeleri    543 Yabancı Sermayenin Gelmesi  544  Törehan'ın İdeali: Yeni Tüccar Tipi ve Ticaret Zihniyeti  545 Bilgiye Verdiği Önem  549 TURİZM HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ  550  Turizm Endüstrisinin Başlaması  550 İç Turizm Meselesi  550 Turizm Müesseselerindeki Personelin Durumu  551 İstanbul'da Asayiş Meselesi  552 Turistlerin Beklentilerini Karşılama  553 Törehan'ın Avrupa Ülkeleri ile İlgili Tefrikaları  553 TÜRK BASINI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ  555 1950 Yılında Kabul Edilen Basın Kanunu  555 Kâğıt Fiyatları  556 7 Haziran 1956 Tarihinde Kabul Edilen Yeni Basın Kanunları  556 Törehan'ın Basınla İlgili Yazı Dizisi  560   IV. BÖLÜM  TÖREHAN VE TÜRKİYE'NİN SİYASİ PANORAMASI  (1950-1961) İKİ BÜYÜK TEHLİKE: KOMÜNİZM VE İRTİCA  567 "Komünizm Tehlikesi" Korkusu  567 - Habib Edib Törehan'ın Tavrı  569 - Mustafa Nermi'nin Tavrı  571 - Avukat Burhan Güngör'ün Yazısı  573 - Bediî Faik'in Yazıları  573 DP TARAFTARLIĞI  574 14 Mayıs 1950 Seçimleri ve Sonrası  575 1954 Genel Seçimleri  584 1957 Genel Seçimleri  587 - Seçim Öncesinde Yayınlanan "Açık Mektuplar"  587 - Seçim Sonrası Yazıları  594 Törehan'ın DP Sevgisi  597 DP'nin ve Türkiye'nin Uluslararası İlişkileri  598 27 MAYIS 1960 İHTİLALİ  599 27 Mayıs 1960 İhtilali ve Sonrası  599 212 Sayılı Kanun'un Kabulü  606 1961 Anayasası'nın Halk Oylaması  607 16-17 Eylül 1961 İdamları    607 15 Ekim 1961 Seçimleri ve AP-CHP Koalisyon Hükümeti  607 26 Ekim 1961 Cumhurbaşkanlığı Seçimi  607   V. BÖLÜM V  YENİ İSTANBUL'UN KEMALİZM VE  İSLAMCI HAREKET KARŞISINDAKİ TAVRI ATATÜRK, CUMHURİYET İNKILAPLARI VE İSLAMCI HAREKET  611 İslamcı Harekete Tepki    611 Atatürk'e Duyulan Hayranlık  613 Atatürk: İslam Âlemi İçin Bir Rol Modeli  615 Atatürk'ün Naaşının Anıtkabir'e Nakli Filmi  616 Kitap Kapağı Yakma Olayı  618 Atatürk İnkılaplarını Halka Benimsetme Yöntemi: Propaganda  620 Cumhuriyet İnkılaplarının Tam Başarıya Ulaşmamaları    621 BAŞYAZILARDAKİ ELEŞTİRİLERİN KONULARI  622 Laiklik Meselesi  622 Hacıların Umre Ziyaretleri Meselesi  625 Diyanet İşleri Başkanlığı'na Yönelik Eleştiriler    637 Ezanın Arapça Okunması Meselesi  641 Din Görevlilerinin Bilgisizlikleri Meselesi  642 Kılık Kıyafet Devrimi  647 Kurban Kesme Meselesi  653 İmam Nikâhı Meselesi  655 Mevlid-i Şerif'in Bestelenmesi  658 "Kültür Seviyesi" ve "Cehalet" Meseleleri  659 Kültürel Kalkınmada Propaganda Yöntemi  663 Din İnkılabı Meselesi    668 Kadın Hakları Meselesi  669 Tecavüz, Sarkıntılık ve Kız Kaçırma Olayları  669 Evlatlık Kızlar Meselesi  672 SEBİLÜRREŞAD VE BÜYÜK DOĞU DERGİLERİ İLE KALEM KAVGALARI  672 "Dönme" Suçlamalarının Sebepleri  673 Mustafa Nermi'ye Yönelik "Dönme" Suçlamaları  675 Yeni İstanbul Gazetesine Yönelik "Mason" Suçlaması  678 Büyük Doğu Dergisinin "Dönme" Suçlamaları    680 Habib Edib Törehan'ın Cevabi Yazıları  684 Fikret Adil'in Yazısı  688 Mustafa Nermi'nin Cevabı  689 Törehan'ın "Mason" Suçlamalarına Karşı Cevabı  690 Karşılıklı Açılan Davalar  691 Makbule Atadan'ın Davası  692 Adnan Menderes'in Kayseri Konuşması  692 AHMET EMİN YALMAN'A SUİKAST GİRİŞİMİ  693 Fikret Adil'in Yazısı  693 Habib Edib Törehan'ın Tepkisi  694 Yeni İstanbul'un İslamcı Basına ve İslamcı Harekete Yönelik Eleştirileri  695 Suikast Teşebbüsü Sonrası Gelişmeler  702 TİCANİ HAREKETİ VE ATATÜRK'Ü KORUMA KANUNU  703 Ticani Hareketi    703 Kırşehir'de Atatürk Heykeline Saldırı  706 Ahmet Emin Yalman'ın Başyazısı    708 "Atatürk Aleyhinde İşlenen Suçlar Hakkında Kanun"un Hazırlanması    710 Celâl Bayar'ın Çorum Konuşması  714 Bediî Faik'in Yazıları    716 Ticani Hareketinin Sonu  718 SAİD NURSİ VE NURCULUK HAREKETİ  719 TÖREHAN'IN DİĞER BASIN DAVALARI  722 Osman Hamit Tat Aleyhine Dava  722 Bediî Faik Aleyhine Dava  722 SONUÇ YERİNE  725 EKLER   • Zaman Dizini  731 • Yılmaz Poda ile Görüşme Kaydının Çözümü - 10 Ağustos 2022  737 • Gülçin Brunson ile Görüşme Kaydının Çözümü - 11 Nisan 2023  753 • Habib Edip Törehan'ın Aziz Ogan'a Yolladığı Mektuplar  755 • Habib Edip Törehan'ın Prens Sabahaddin'e Yolladığı Mektuplar  761 • Habib Edib Törehan'ın Prens Sabahaddin'in Naaşının  İstanbul'a Getirilişi Vesilesiyle Yayınladığı Yazı  769 ALBÜM Yeni İstanbul Gazetesi ile İlgili Haberler ve Fotoğraflar  777 Kur'alar ile İlgili Haberler ve İlanlar  811 Remington Rand İle Kurulacak Fabrika Hakkında Haberler ve Fotoğraflar  831 Habib Edib Törehan Hakkında Belgeler ve Fotoğraflar  851 Habib Edib Törehan'ın Vefatı  875 Vefatından Sonra Merkez Bankası'ndaki Eşyaları İle İlgili Haberler  883 KAYNAKÇA  889 DİZİN  927