Bu derlemede İstanbul’daki Sahaflar Çarşısı ve mazide çokça örneğine rastlanan imha edilen ve/veya çöpe atılan özel arşivler vekütüphaneler konularında haberler ve makaleler yer almakta. Ayrıca 1930’lu yılların yayın âlemini fazlasıyla meşgul etmiş “neden kitap okumuyoruz?”tartışmalarının basına yansımaları da derlemede yer alan bir diğer bölüm. Nihayet Ankara’nın ünlü kitap koleksiyoneri Talat Öncü’nün artık hayatta olmayan ve Ankara’nın kitabiyat âleminde unutulmaz izler bırakmış olan iki sahafı, “Külüstür” Turgut Koraltan ve Etem Coşkun (Aşiyan Sahaf), hakkındaki anıları da kitabı tamamlamakta.
Künye
Kitabın Adı: |
Kitabiyat, Kütüphaneler ve Arşivler Âlemi - II |
Yazan: |
Rıfat N. Bali |
Dizi Adı: |
Tarih: 499 |
Yayın Yılı: |
2024 |
Sayfa: |
300 |
Ebat: |
13.5 x 21 cm. |
Kağıt: |
Enzo |
Kapak: |
Nedim Bali |
Cilt/Kapak: |
250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk |
ISBN/Barkod: |
9786256124011 |
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR .............................................................................................. 11
TAKDİM VE HALİHAZIRDAKİ DURUMUN TESBİTİ ...................................... 13
-... Koleksiyonlar Nerede Muhafaza Edilmeliler? .................................. 14
-... Koleksiyonerler Sınıfının Doğuşu ....................................................... 15
-... Çevrimiçi Müzayedeler ........................................................................ 17
-... Yayın Âleminde Durum ....................................................................... 17
-... Belediyelerin Yayın Faaliyetleri .......................................................... 18
-... AKP İktidarı Altındaki Gelişmeler ....................................................... 19
I. BÖLÜM
SAHAFLAR ÇARŞISI
-... Sahaflar Çarşısında Ne Var Ne Yok? ................................................... 23
-... Sahaflar Çarşısı Ne Halde? .................................................................. 24
-... Sahaflar Artık Tarihe Karışıyor ............................................................ 25
-... Kitap Satmak da Bir Suç mudur? ........................................................ 25
-... Alıcı ve Satıcısı Talebelerden İbaret Bir Kitap Pazarı ....................... 26
-... Sadettin Gökçepınar - Sahaflar Çarşısı Tarihe Karışıyor .................. 29
-... Abdülhak Adnan-Adıvar - Mazinin Bir Sokağında ............................ 33
-... Reşat İleri - Okutma Davası ve Sahaflar Çarşısı ................................ 37
-... Şevket Rado - Sahaflar Çarşısında Meslek Ahlâkı ............................ 40
-... Türkiyatçı Johann Strauss'un Sahaflar Çarşısı Anıları ...................... 42
II. BÖLÜM
DAĞILAN, ATILAN, İMHA EDİLEN
ARŞİVLER-KÜTÜPHANELER-TEREKELER ..................... 43
-... Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü Arşivi ........................ 44
-... İstanbul Adliye Sarayı Arşivi .............................................................. 44
-... Konya Barosu Arşivi ve Konya Gazeteleri ......................................... 45
-... Lev Troçki'nin Kütüphanesi ................................................................ 47
-... Cemal Fazıl Karakaş'ın Kaleminden Astrofizikçi
Prof.Dr. Dilhan Eryurt'un Arşivi .......................................................... 48
- .. Melek Celal Sofu Arşivi ........................................................................ 51
-... Türkan Akyol Arşivi .............................................................................. 52
-... Yurdaer Altıntaş Arşivi ......................................................................... 52
-... Raşit Küçük'ün Harf Devrimiyle İlgili Hatıraları ............................... 52
-... Zeki Velidi Togan'ın Anılarında Nikolay Katanov'un
Kütüphanesi ......................................................................................... 55
-... Afif Yesari'nin Kütüphanesi ................................................................ 57
-... Abdülhak Şinasi Hisar ile Selim Nüzhet Gerçek'in Terekeleri ......... 58
-... Cavid Bey'in Defterleri ......................................................................... 59
-... Yusuf Akçura Arşivi .............................................................................. 60
-... Teyit Edilmeyen Kayıplar – Tiyatro Pera Arşivi ................................ 61
-... Merkez Bankası Arşivi Yangını ............................................................ 62
-... Trabzon'da Yağmalanan Yazmalar ..................................................... 64
-... Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Arşivi ................................................ 70
-... Hüseyin Tutya'nın Kütüphanesi ......................................................... 72
-... Recep Peker'in Kütüphanesi ve Arşivi ............................................... 76
-... Ziraat Nezareti'nin Arşivi ..................................................................... 77
III. BÖLÜM
KİTAP KOLEKSİYONERLERİ
-... Koleksiyoner Dr. Sadri Yen Hakkında İki Vefeyât Yazısı ..................... 79
-... Abdülbaki Gölpınarlı - Hususî Kütüphaneler ...................................... 81
IV. BÖLÜM
KİTAP HIRSIZLIĞI
-Kitap Hırsızlığı ............................................................................................ 89
-Kıymetli Eserlere İyi Bakalım ................................................................... 92
-3 Kıymetli Kitap Kütüphaneden Çalınmamış ......................................... 93
-Nizamettin Nazif - Kanatlanan Kitaplar… ............................................... 94
V. BÖLÜM
"KİTAP OKUMUYORUZ" MESELESİ ......................... 99
A. . Eylül-Aralık 1886 Tarihli Bir Tartışma ................................... 100
B. 1930 Yılındaki Tartışmalar ........................................................ 107
-... Kitap Okuyucuları Azalıyor ............................................................... 107
-... Mehmet Salim'in Kanaat Kitabevi Sahibi İlyas Bayar ile
Mülakatı .............................................................................................. 110
-... Mehmet Salim'in Cenap Şehabettin ile Mülakatı ......................... 113
-... Mehmet Salim'in Cenap Şehabettin ile Mülakatı - II .................... 117
- .. Mehmet Salim - Beyazıttaki umumî kütüpaneye kimler
devam ediyor, ne kadar ve ne gibi kitaplar okunuyor? ................ 120
- .. Mehmet Salim - Amerikan kütüpanesinde ayda 4500,
Millet kütüpanesinde 750 kişi kitap okuyor.
En ziyade hangi eserleri okuyorlar? ............................................... 123
- .. Mehmet Salim - Bu koca şehirde bir günde kitap okuyanlar
sakinlerinin ancak %8'i nisbetindedir .............................................. 127
C. 1932 Yılındaki Tartışmalar ....................................................... 129
-... Muallim ve Münekkit Nurullah B. Diyor ki: .................................... 129
-... Kâmuran Şerif - Yanlış Bir İddia - "Kitapçılık Ölüyor" İddiası
Doğru Değildir. ................................................................................... 133
-... Vâ – Nû - Bir Tabiin Zihniyeti ............................................................ 136
-... Nurullah Ata - Kitap Okunması İçin ................................................. 138
-... Halkı Okutmak İçin ............................................................................. 140
-... Halk mı Okumuyor, Muharirler mi Yazamıyor? ............................. 141
D.. İstanbul Üniversitesi'nde Açılan Kitap Sergisi -
30 Ağustos 1932 .............................................................................. 144
-... Halkevinin Tertip Ettiği Kitap Panayırı Dün Açıldı ......................... 144
-... Kitap Panayırı - Panayırdaki Paviyonlar ve Kitaplar ...................... 145
-... Peyami Safa - Kitap Panayırında Bir Gezinti ................................... 146
-... Hikmet Feridun [Es] - Kitap Panayırında Bir Saat… ....................... 147
E. . 1935 YILINDAKİ TARTIŞMALAR ........................................................ 151
-... Bir Kitapçı Derdini Dökerken Diyor ki: - 25 Bin Liralık Servet
Arasında Can Çekişiyorum ................................................................ 151
F. . 1936 YILINDAKİ TARTIŞMA ............................................................... 154
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Reşad Nuriye Göre Kitab Okunmamasının Sebebi ........................ 154
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Dr. Mazhar Osman Kabahati Kitabcılarda Buluyor! ...................... 158
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Hüseyin Cahid Bu İşin Hikmetini Anlıyamıyor ................................ 164
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Tahir Nadi "Sopasız İş Yürümez!" Diyor .......................................... 169
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Bir Tabi, Kabahati Muharrirlere Buluyor! ....................................... 173
-... Peyami Safa - Okumadın mı? ........................................................... 178
G. . 1937 YILINDAKİ TARTIŞMALAR ........................................................ 179
-... Rauf A. Hotinli - Okumak Okutmak Davası -
Halk Niçin Okumuyor - Çünkü Okumak Kolaylığını Bulamıyor ........... 179
-... Hangi Kitapları Okuyorsunuz? - Tercih Ettiğiniz
Muharrirler Kimlerdir? ...................................................................... 184
-... Halkın Okuma İhtiyacı Nasıl Karşılanır? .......................................... 186
-... Hıfzı Tevfik - Okuma Sevgisi Nasıl Olur? ......................................... 192
H. . 1938 YILINDAKİ TARTIŞMALAR ........................................................ 197
-... Kitabcılar Muharrirlere Hücum Ediyorlar! ...................................... 197
-... Nusret Safa Coşkun - Kitabcılar Halkı Okutma Davasında
Çalışıyorlar mı? ................................................................................... 202
-... Burhan Cahid - Kitabcı ve Muharrir ............................................... 209
-... Kitap Okunuyor ve Satılıyor mu? ..................................................... 211
-... İlyas Bayar – Kanaat Kütüphanesi Sahibi ........................................ 211
-... Nusret Safa Coşkun - Kitabcılar, Muharrirleri
Fena Kızdırdılar! ................................................................................. 215
-... Nusret Safa Coşkun - Muharrirler, İstanbul Kitabcılarına
Ateş Püskürmekte Devam Ediyorlar ................................................ 218
-... Nusret Safa Coşkun - Muharrirler, Kitabcılara Karşı
Müdafaadan Taarruza Geçtiler! ....................................................... 223
-... İster İnan, İster İnanma! ................................................................... 227
-... Nusret Safa Coşkun - Muharrirler, Kitabcılara
Cevap Vermeğe Devam Ediyorlar .................................................... 227
VI. BÖLÜM
KÜTÜPHANELERE DAİR YAZILAR ......................... 233
- .. Asım Us - Kütüphanelerimizin Acıklı Hali ....................................... 233
-... Asım Us - Kütüphanelerimiz ............................................................. 235
-... Kütüphaneler Bakımsız Bir Halde .................................................... 238
-... A. Adnan-Adıvar - Bir Konuşma - Bir Okuyucu ile .......................... 241
VII. BÖLÜM
TALAT ÖNCÜ'NÜN İKİ ANKARA SAHAFI HAKKINDAKİ
ANILARI .............................................. 247
-... Talat Öncü - "Külüstür" Turgut Koraltan'ın Maceralarından
Yahut İlk "Sahaf Dükkânı Kaldırışım"ın Hikâyesi ........................... 248
-... Talat Öncü - Pasadena Halk Kütüphanesi Kitapları ....................... 252
-... Talat Öncü - Üstadım, Efendim, Velinimetim Aşiyan Sahaf
Etem Coşkun Beyefendi ve Ben ....................................................... 254
VIII. BÖLÜM
BİR KİTABEVİNİN
KISA TARİHÇESİ
-... Rıfat N. Bali – Amerikan Kitapevi – Yorgi Mazarakis ................... 259
ALBÜM ..................................................................................................... 271
KAYNAKÇA ............................................................................................... 279
DİZİN ......................................................................................................... 289
KISALTMALAR .............................................................................................. 11
TAKDİM VE HALİHAZIRDAKİ DURUMUN TESBİTİ ...................................... 13
-... Koleksiyonlar Nerede Muhafaza Edilmeliler? .................................. 14
-... Koleksiyonerler Sınıfının Doğuşu ....................................................... 15
-... Çevrimiçi Müzayedeler ........................................................................ 17
-... Yayın Âleminde Durum ....................................................................... 17
-... Belediyelerin Yayın Faaliyetleri .......................................................... 18
-... AKP İktidarı Altındaki Gelişmeler ....................................................... 19
I. BÖLÜM
SAHAFLAR ÇARŞISI
-... Sahaflar Çarşısında Ne Var Ne Yok? ................................................... 23
-... Sahaflar Çarşısı Ne Halde? .................................................................. 24
-... Sahaflar Artık Tarihe Karışıyor ............................................................ 25
-... Kitap Satmak da Bir Suç mudur? ........................................................ 25
-... Alıcı ve Satıcısı Talebelerden İbaret Bir Kitap Pazarı ....................... 26
-... Sadettin Gökçepınar - Sahaflar Çarşısı Tarihe Karışıyor .................. 29
-... Abdülhak Adnan-Adıvar - Mazinin Bir Sokağında ............................ 33
-... Reşat İleri - Okutma Davası ve Sahaflar Çarşısı ................................ 37
-... Şevket Rado - Sahaflar Çarşısında Meslek Ahlâkı ............................ 40
-... Türkiyatçı Johann Strauss'un Sahaflar Çarşısı Anıları ...................... 42
II. BÖLÜM
DAĞILAN, ATILAN, İMHA EDİLEN
ARŞİVLER-KÜTÜPHANELER-TEREKELER 43
-... Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü Arşivi ........................ 44
-... İstanbul Adliye Sarayı Arşivi .............................................................. 44
-... Konya Barosu Arşivi ve Konya Gazeteleri ......................................... 45
-... Lev Troçki'nin Kütüphanesi ................................................................ 47
-... Cemal Fazıl Karakaş'ın Kaleminden Astrofizikçi
Prof.Dr. Dilhan Eryurt'un Arşivi .......................................................... 48
- .. Melek Celal Sofu Arşivi ........................................................................ 51
-... Türkan Akyol Arşivi .............................................................................. 52
-... Yurdaer Altıntaş Arşivi ......................................................................... 52
-... Raşit Küçük'ün Harf Devrimiyle İlgili Hatıraları ............................... 52
-... Zeki Velidi Togan'ın Anılarında Nikolay Katanov'un
Kütüphanesi ......................................................................................... 55
-... Afif Yesari'nin Kütüphanesi ................................................................ 57
-... Abdülhak Şinasi Hisar ile Selim Nüzhet Gerçek'in Terekeleri ......... 58
-... Cavid Bey'in Defterleri ......................................................................... 59
-... Yusuf Akçura Arşivi .............................................................................. 60
-... Teyit Edilmeyen Kayıplar – Tiyatro Pera Arşivi ................................ 61
-... Merkez Bankası Arşivi Yangını ............................................................ 62
-... Trabzon'da Yağmalanan Yazmalar ..................................................... 64
-... Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Arşivi ................................................ 70
-... Hüseyin Tutya'nın Kütüphanesi ......................................................... 72
-... Recep Peker'in Kütüphanesi ve Arşivi ............................................... 76
-... Ziraat Nezareti'nin Arşivi ..................................................................... 77
III. BÖLÜM
KİTAP KOLEKSİYONERLERİ
-... Koleksiyoner Dr. Sadri Yen Hakkında İki Vefeyât Yazısı ..................... 79
-... Abdülbaki Gölpınarlı - Hususî Kütüphaneler ...................................... 81
IV. BÖLÜM
KİTAP HIRSIZLIĞI
-Kitap Hırsızlığı ............................................................................................ 89
-Kıymetli Eserlere İyi Bakalım ................................................................... 92
-3 Kıymetli Kitap Kütüphaneden Çalınmamış ......................................... 93
-Nizamettin Nazif - Kanatlanan Kitaplar… ............................................... 94
V. BÖLÜM
"KİTAP OKUMUYORUZ" MESELESİ 99
A. . Eylül-Aralık 1886 Tarihli Bir Tartışma ................................... 100
B. 1930 Yılındaki Tartışmalar ........................................................ 107
-... Kitap Okuyucuları Azalıyor ............................................................... 107
-... Mehmet Salim'in Kanaat Kitabevi Sahibi İlyas Bayar ile
Mülakatı .............................................................................................. 110
-... Mehmet Salim'in Cenap Şehabettin ile Mülakatı ......................... 113
-... Mehmet Salim'in Cenap Şehabettin ile Mülakatı - II .................... 117
- .. Mehmet Salim - Beyazıttaki umumî kütüpaneye kimler
devam ediyor, ne kadar ve ne gibi kitaplar okunuyor? ................ 120
- .. Mehmet Salim - Amerikan kütüpanesinde ayda 4500,
Millet kütüpanesinde 750 kişi kitap okuyor.
En ziyade hangi eserleri okuyorlar? ............................................... 123
- .. Mehmet Salim - Bu koca şehirde bir günde kitap okuyanlar
sakinlerinin ancak %8'i nisbetindedir .............................................. 127
C. 1932 Yılındaki Tartışmalar ....................................................... 129
-... Muallim ve Münekkit Nurullah B. Diyor ki: .................................... 129
-... Kâmuran Şerif - Yanlış Bir İddia - "Kitapçılık Ölüyor" İddiası
Doğru Değildir. ................................................................................... 133
-... Vâ – Nû - Bir Tabiin Zihniyeti ............................................................ 136
-... Nurullah Ata - Kitap Okunması İçin ................................................. 138
-... Halkı Okutmak İçin ............................................................................. 140
-... Halk mı Okumuyor, Muharirler mi Yazamıyor? ............................. 141
D.. İstanbul Üniversitesi'nde Açılan Kitap Sergisi -
30 Ağustos 1932 .............................................................................. 144
-... Halkevinin Tertip Ettiği Kitap Panayırı Dün Açıldı ......................... 144
-... Kitap Panayırı - Panayırdaki Paviyonlar ve Kitaplar ...................... 145
-... Peyami Safa - Kitap Panayırında Bir Gezinti ................................... 146
-... Hikmet Feridun [Es] - Kitap Panayırında Bir Saat… ....................... 147
E. . 1935 YILINDAKİ TARTIŞMALAR ........................................................ 151
-... Bir Kitapçı Derdini Dökerken Diyor ki: - 25 Bin Liralık Servet
Arasında Can Çekişiyorum ................................................................ 151
F. . 1936 YILINDAKİ TARTIŞMA ............................................................... 154
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Reşad Nuriye Göre Kitab Okunmamasının Sebebi ........................ 154
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Dr. Mazhar Osman Kabahati Kitabcılarda Buluyor! ...................... 158
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Hüseyin Cahid Bu İşin Hikmetini Anlıyamıyor ................................ 164
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Tahir Nadi "Sopasız İş Yürümez!" Diyor .......................................... 169
-... Feridun Kandemir - Niçin Kitab Okunmuyor? -
Bir Tabi, Kabahati Muharrirlere Buluyor! ....................................... 173
-... Peyami Safa - Okumadın mı? ........................................................... 178
G. . 1937 YILINDAKİ TARTIŞMALAR ........................................................ 179
-... Rauf A. Hotinli - Okumak Okutmak Davası -
Halk Niçin Okumuyor - Çünkü Okumak Kolaylığını Bulamıyor ........... 179
-... Hangi Kitapları Okuyorsunuz? - Tercih Ettiğiniz
Muharrirler Kimlerdir? ...................................................................... 184
-... Halkın Okuma İhtiyacı Nasıl Karşılanır? .......................................... 186
-... Hıfzı Tevfik - Okuma Sevgisi Nasıl Olur? ......................................... 192
H. . 1938 YILINDAKİ TARTIŞMALAR ........................................................ 197
-... Kitabcılar Muharrirlere Hücum Ediyorlar! ...................................... 197
-... Nusret Safa Coşkun - Kitabcılar Halkı Okutma Davasında
Çalışıyorlar mı? ................................................................................... 202
-... Burhan Cahid - Kitabcı ve Muharrir ............................................... 209
-... Kitap Okunuyor ve Satılıyor mu? ..................................................... 211
-... İlyas Bayar – Kanaat Kütüphanesi Sahibi ........................................ 211
-... Nusret Safa Coşkun - Kitabcılar, Muharrirleri
Fena Kızdırdılar! ................................................................................. 215
-... Nusret Safa Coşkun - Muharrirler, İstanbul Kitabcılarına
Ateş Püskürmekte Devam Ediyorlar ................................................ 218
-... Nusret Safa Coşkun - Muharrirler, Kitabcılara Karşı
Müdafaadan Taarruza Geçtiler! ....................................................... 223
-... İster İnan, İster İnanma! ................................................................... 227
-... Nusret Safa Coşkun - Muharrirler, Kitabcılara
Cevap Vermeğe Devam Ediyorlar .................................................... 227
VI. BÖLÜM
KÜTÜPHANELERE DAİR YAZILAR 233
- .. Asım Us - Kütüphanelerimizin Acıklı Hali ....................................... 233
-... Asım Us - Kütüphanelerimiz ............................................................. 235
-... Kütüphaneler Bakımsız Bir Halde .................................................... 238
-... A. Adnan-Adıvar - Bir Konuşma - Bir Okuyucu ile .......................... 241
VII. BÖLÜM
TALAT ÖNCÜ'NÜN İKİ ANKARA SAHAFI HAKKINDAKİ
ANILARI 247
-... Talat Öncü - "Külüstür" Turgut Koraltan'ın Maceralarından
Yahut İlk "Sahaf Dükkânı Kaldırışım"ın Hikâyesi ........................... 248
-... Talat Öncü - Pasadena Halk Kütüphanesi Kitapları ....................... 252
-... Talat Öncü - Üstadım, Efendim, Velinimetim Aşiyan Sahaf
Etem Coşkun Beyefendi ve Ben ....................................................... 254
VIII. BÖLÜM
BİR KİTABEVİNİN
KISA TARİHÇESİ
-... Rıfat N. Bali – Amerikan Kitapevi – Yorgi Mazarakis ................... 259
ALBÜM ..................................................................................................... 271
KAYNAKÇA ............................................................................................... 279
DİZİN ......................................................................................................... 289
